|

Gita Chapter-1 Shloka-4-5-6

Chapter-1_1.4.5.6 SHLOKA अत्र शूरा महेष्वासा भीमार्जुनसमा युधि।युयुधानो विराटश्च द्रुपदश्च महारथः।।1.4।।धृष्टकेतुश्चेकितानः काशिराजश्च वीर्यवान्।पुरुजित्कुन्तिभोजश्च शैब्यश्च नरपुङ्गवः।।1.5।।युधामन्युश्च विक्रान्त उत्तमौजाश्च वीर्यवान्।सौभद्रो द्रौपदेयाश्च सर्व एव महारथाः।।1.6।। PADACHHED अत्र, शूरा:, महेष्वासा:, भीमार्जुन-समा:, युधि,युयुधान:, विराट:_च, द्रुपद:_च, महारथ: ॥ ४ ॥धृष्टकेतु:_चेकितान:, काशिराज:_च, वीर्यवान्‌,पुरुजित्_कुन्तिभोज:_च, शैब्य:_च, नर-पुङ्गव: ॥ ५ ॥युधामन्यु:_च, विक्रान्त:, उत्तमौजा:_च, वीर्यवान्‌,सौभद्र:, द्रौपदेया:_च, सर्वे, एव, महारथा: ॥ ६ ॥ ANAVYA अत्र महेष्वासा: च युधि…

|

Gita Chapter-1 Shloka-2

Chapter-1_1.2 SHLOKA सञ्जय उवाच –दृष्ट्वा तु पाण्डवानीकं व्यूढं दुर्योधनस्तदा।आचार्यमुपसङ्गम्य राजा वचनमब्रवीत्।।1.2।। PADACHHED सञ्जय उवाच –दृष्ट्वा, तु, पाण्डवानीकम्‌, व्यूढम्‌, दुर्योधन:_तदा,आचार्यम्_उपसङ्गम्य, राजा, वचनम्_अब्रवीत् ॥ २ ॥ ANAVYA सञ्जय उवाच –तदा राजा दुर्योधन: व्यूढं पाण्डवानीकंदृष्ट्वा तु आचार्यम्‌ उपसङ्गम्य (इदम्) वचनम्‌ अब्रवीत्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS सञ्जय उवाच – [सञ्जय ने कहा – ], तदा [उस समय], राजा [राजा], दुर्योधन: [दुर्योधन ने],…

|

Gita Chapter-1 Shloka-1

Chapter-1_1.1 SHLOKA धृतराष्ट्र उवाच –धर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे समवेता युयुत्सवः।मामकाः पाण्डवाश्चैव किमकुर्वत सञ्जय।।1.1।। PADACHHED धृतराष्ट्र उवाच –धर्म-क्षेत्रे, कुरुक्षेत्रे, समवेता:, युयुत्सव:,मामका:, पाण्डवा:_च_एव, किम्_अकुर्वत, सञ्जय ॥ १ ॥ ANAVYA धृतराष्ट्र उवाच –(हे) सञ्जय! धर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे समवेता: युयुत्सव:मामका: च पाण्डवा: किम् अकुर्वत। ANAVYA-INLINE-GLOSS धृतराष्ट्र उवाच – [धृतराष्ट्र ने कहा – ], (हे) सञ्जय! [हे संजय!], धर्मक्षेत्रे [धर्म भूमि], कुरुक्षेत्रे [कुरुक्षेत्र…

|

Gita Chapter-1 Shloka-47

Chapter-1_1.47 SHLOKA सञ्जय उवाच –एवमुक्त्वाऽर्जुनः संख्ये रथोपस्थ उपाविशत्।विसृज्य सशरं चापं शोकसंविग्नमानसः।।1.47।। PADACHHED सञ्जय उवाच –एवम्_उक्त्वा_अर्जुन:, सङ्ख्ये, रथोपस्थे, उपाविशत्‌,विसृज्य, सशरम्‌, चापम्‌, शोक-संविग्न-मानस: ॥ ४७ ॥ ANAVYA सञ्जय उवाच –सङ्ख्ये शोकसंविग्नमानस: अर्जुन: एवम्‌ उक्त्वासशरं चापं विसृज्य रथोपस्थे उपाविशत्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS सञ्जय उवाच – [सञ्जय ने कहा -], सङ्ख्ये [रणभूमि में], शोकसंविग्नमानस: [शोक से उद्विग्न मन वाला], अर्जुन: [अर्जुन],…

|

Gita Chapter-1 Shloka-46

Chapter-1_1.46 SHLOKA यदि मामप्रतीकारमशस्त्रं शस्त्रपाणयः।धार्तराष्ट्रा रणे हन्युस्तन्मे क्षेमतरं भवेत्।।1.46।। PADACHHED यदि, माम्_अप्रतीकारम्_अशस्त्रम्, शस्त्र-पाणय:,धार्तराष्ट्रा:, रणे, हन्यु:_तत्_मे, क्षेमतरम्‌, भवेत्‌ ॥ ४६ ॥ ANAVYA यदि माम्‌ अशस्त्रम् (च) अप्रतीकारं शस्त्रपाणय:धार्तराष्ट्रा: रणे हन्यु: (तर्हि) तत्‌ मे क्षेमतरं भवेत्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS यदि [यदि], माम् [मुझ], अशस्त्रम् (च) [शस्त्र से रहित (एवं)], अप्रतीकारम् [सामना न करने वाले को], शस्त्रपाणय: [शस्त्र हाथ में…

|

Gita Chapter-1 Shloka-45

Chapter-1_1.45 SHLOKA अहो बत महत्पापं कर्तुं व्यवसिता वयम्।यद्राज्यसुखलोभेन हन्तुं स्वजनमुद्यताः।।1.45।। PADACHHED अहो, बत, महत्_पापम्‌, कर्तुम्, व्यवसिता:, वयम्‌,यत्_राज्य-सुख-लोभेन, हन्तुम्‌, स्व-जनम्_उद्यता: ॥ ४५ ॥ ANAVYA अहो बत वयं महत्‌ पापं कर्तुं व्यवसिता:यत्‌ राज्यसुखलोभेन स्वजनं हन्तुम्‌ उद्यता:। ANAVYA-INLINE-GLOSS अहो [हा!], बत [शोक!], वयम् [हम लोग ((बुद्धिमान् होकर भी))], महत् [महान्], पापम् [पाप], कर्तुम् [करने को], व्यवसिता: [तैयार हो…

|

Gita Chapter-1 Shloka-44

Chapter-1_1.44 SHLOKA उत्सन्नकुलधर्माणां मनुष्याणां जनार्दन।नरकेऽनियतं वासो भवतीत्यनुशुश्रुम।।1.44।। PADACHHED उत्सन्न-कुल-धर्माणाम्‌, मनुष्याणाम्‌, जनार्दन,नरके_अनियतम्‌, वास:, भवति_इति_अनुशुश्रुम ॥ ४४ ॥ ANAVYA (हे) जनार्दन! उत्सन्नकुलधर्माणां मनुष्याणाम्‌अनियतं नरके वास: भवति इति (अहम्) अनुशुश्रुम। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) जनार्दन! [हे जनार्दन!], उत्सन्नकुलधर्माणाम् [जिनका कुल-धर्म नष्ट हो गया है ऐसे)], मनुष्याणाम् [मनुष्यों का],अनियतम् [अनिश्चित काल तक], नरके [नरक में], वास: [वास], भवति [होता है,], इति…

|

Gita Chapter-1 Shloka-43

Chapter-1_1.43 SHLOKA दोषैरेतैः कुलघ्नानां वर्णसङ्करकारकैः।उत्साद्यन्ते जातिधर्माः कुलधर्माश्च शाश्वताः।।1.43।। PADACHHED दोषै:_एतै:, कुल-घ्नानाम्‌, वर्ण-सङ्कर-कारकै:,उत्साद्यन्ते, जाति-धर्मा:, कुल-धर्मा:_च, शाश्वता: ॥ ४३ ॥ ANAVYA एतै: वर्णसङ्करकारकै: दोषै: कुलघ्नानां शाश्वता:कुलधर्मा: च जातिधर्मा: उत्साद्यन्ते। ANAVYA-INLINE-GLOSS एतै: [इन], वर्णसङ्करकारकै: [वर्णसंकर करने वाले], दोषै: [दोषों से], कुलघ्नानाम् [कुलघातियों के], शाश्वता: [सनातन],कुलधर्मा: [कुलधर्म], च [और], जातिधर्मा: [जातिधर्म], उत्साद्यन्ते [नष्ट हो जाते हैं।], ANUVAAD इन वर्णसंकर…

|

Gita Chapter-1 Shloka-42

Chapter-1_1.42 SHLOKA सङ्करो नरकायैव कुलघ्नानां कुलस्य च।पतन्ति पितरो ह्येषां लुप्तपिण्डोदकक्रियाः।।1.42।। PADACHHED सङ्कर:, नरकाय_एव, कुल-घ्नानाम्‌, कुलस्य, च,पतन्ति, पितर:, हि_एषाम्‌, लुप्त-पिण्डोदक-क्रिया: ॥ ४२ ॥ ANAVYA सङ्कर: कुलघ्नानां च कुलस्य नरकाय एव (भवति), लुप्तपिण्डोदकक्रियाएषां पितर: हि (नरके) पतन्ति। ANAVYA-INLINE-GLOSS सङ्कर: [वर्णसंकर], कुलघ्नानाम् [कुलघातियों को], च [और], कुलस्य [कुल को], नरकाय [नरक ((में ले जाने)) के लिये], एव (भवति)…

|

Gita Chapter-1 Shloka-41

Chapter-1_1.41 SHLOKA अधर्माभिभवात्कृष्ण प्रदुष्यन्ति कुलस्त्रियः।स्त्रीषु दुष्टासु वार्ष्णेय जायते वर्णसङ्करः।।1.41।। PADACHHED अधर्माभिभवात्_कृष्ण, प्रदुष्यन्ति, कुल-स्त्रिय:,स्त्रीषु, दुष्टासु, वार्ष्णेय, जायते, वर्ण-सङ्कर: ॥ ४१ ॥ ANAVYA (हे) कृष्ण! अधर्माभिभवात्‌ कुलस्त्रिय: प्रदुष्यन्ति (च)(हे) वार्ष्णेय! स्त्रीषु दुष्टासु वर्णसङ्कर: जायते। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) कृष्ण! [हे कृष्ण!], अधर्माभिभवात् [पाप के अधिक बढ़ जाने से], कुलस्त्रिय: [कुल की स्त्रियाँ], प्रदुष्यन्ति (च) [अत्यन्त दूषित हो जाती हैं…