Chapter-2_2.4 SHLOKA अर्जुन उवाच –कथं भीष्ममहं संख्ये द्रोणं च मधुसूदन।इषुभिः प्रतियोत्स्यामि पूजार्हावरिसूदन।।2.4।। PADACHHED अर्जुन उवाच –कथम्‌, भीष्मम्_अहम्‌, सङ्ख्ये, द्रोणम्, च, मधुसूदन,इषुभि:, प्रति_योत्स्यामि, पूजार्हौ_अरिसूदन ॥ ४ ॥ ANAVYA अर्जुन उवाच –(हे) मधुसूदन! अहं सङ्ख्ये कथम् इषुभि: भीष्मं चद्रोणं प्रति योत्स्यामि (यत:) (हे) अरिसूदन! (तौ एव) पूजार्हौ (स्तः)। ANAVYA-INLINE-GLOSS अर्जुन उवाच – (हे) मधुसूदन! [हे मधुसूदन!], अहम्…

Chapter-11_1.29 SHLOKA यथा प्रदीप्तं ज्वलनं पतङ्गाविशन्ति नाशाय समृद्धवेगाः।तथैव नाशाय विशन्ति लोका-स्तवापि वक्त्राणि समृद्धवेगाः।।11.29।। PADACHHED यथा, प्रदीप्तम्‌, ज्वलनम्‌, पतङ्गा:, विशन्ति, नाशाय,समृद्ध-वेगा:, तथा_एव, नाशाय, विशन्ति, लोका:,तव_अपि, वक्‍त्राणि, समृद्ध-वेगा: ॥ २९ ॥ ANAVYA यथा पतङ्गा: नाशाय प्रदीप्तं ज्वलनं समृद्धवेगा: विशन्ति तथाएव (इमे) लोका: अपि नाशाय तव वक्त्राणि समृद्धवेगा: विशन्ति । ANAVYA-INLINE-GLOSS यथा [जैसे], पतङ्गा: [कीड़े-मकोड़े ((मोहवश))], नाशाय [नष्ट…

Chapter-1_1.19 SHLOKA स घोषो धार्तराष्ट्राणां हृदयानि व्यदारयत्।नभश्च पृथिवीं चैव तुमुलो व्यनुनादयन्।।1.19।। PADACHHED स:, घोष:, धार्तराष्ट्राणाम्, हृदयानि, व्यदारयत्‌,नभ:_च, पृथिवीम्‌, च_एव, तुमुल:, व्यनुनादयन्‌ ॥ १९ ॥ ANAVYA च स: तुमुल: घोष: नभ: च पृथिवीम्‌एव व्यनुनादयन्‌ धार्तराष्ट्राणां हृदयानि व्यदारयत्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS च [और], स: [उस], तुमुल: [भयानक], घोष: [शब्द ने], नभ: [आकाश], च [और], पृथिवीम् [पृथ्वी को],एव [भी], व्यनुनादयन्…

Chapter-8_1.19 SHLOKA भूतग्रामः स एवायं भूत्वा भूत्वा प्रलीयते।रात्र्यागमेऽवशः पार्थ प्रभवत्यहरागमे।।8.19।। PADACHHED भूत-ग्राम:, स:, एव_अयम्‌, भूत्वा, भूत्वा, प्रलीयते,रात्र्यागमे_अवश:, पार्थ, प्रभवति_अहरागमे ॥ १९ ॥ ANAVYA (हे) पार्थ! स: एव अयं भूतग्राम: भूत्वा भूत्वा अवश:रात्र्यागमे प्रलीयते, अहरागमे (च) (पुनः) प्रभवति। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) पार्थ! [हे पार्थ!], स: एव [वही], अयम् [यह], भूतग्राम: [भूत ((जगत्)) समुदाय], भूत्वा भूत्वा [उत्पन्न हो-होकर],…

Chapter-12_1.11 SHLOKA अथैतदप्यशक्तोऽसि कर्तुं मद्योगमाश्रितः।सर्वकर्मफलत्यागं ततः कुरु यतात्मवान्।।12.11।। PADACHHED अथ_एतत्_अपि_अशक्त:_असि, कर्तुम्, मद्योगम्_आश्रित:,सर्व-कर्म-फल-त्यागम्‌, तत:, कुरु, यतात्मवान्‌ ॥ ११ ॥ ANAVYA अथ मद्योगम् आश्रित: एतत्‌ कर्तुम् अपि (त्वम्) अशक्त:असि तत: यतात्मवान्‌ सर्वकर्मफलत्यागं कुरु। ANAVYA-INLINE-GLOSS अथ [यदि], मद्योगम् [मेरी प्राप्तिरूप योग के], आश्रित: [आश्रित होकर], एतत् [उपर्युक्त साधन को], कर्तुम् [करने में], अपि (त्वम्) [भी (तुम)], अशक्त: [असमर्थ],असि…

Chapter-2_2.59 SHLOKA विषया विनिवर्तन्ते निराहारस्य देहिनः।रसवर्जं रसोऽप्यस्य परं दृष्ट्वा निवर्तते।।2.59।। PADACHHED विषया:, विनिवर्तन्ते, निराहारस्य, देहिन:,रस-वर्जम्‌, रस:_अपि_अस्य, परम्, दृष्ट्वा, निवर्तते ॥ ५९ ॥ ANAVYA निराहारस्य देहिन: (शब्दादि) विषया: रसवर्जम्‌ विनिवर्तन्ते। (परञ्च)अस्य (स्थितप्रज्ञस्य) (तु) रस: अपि परं दृष्ट्वा निवर्तते। ANAVYA-INLINE-GLOSS निराहारस्य [((इन्द्रियों के द्वारा)) विषयों को ग्रहण न करने वाले], देहिन: [पुरुष के], (शब्दादि) विषया: [(शब्दादि) विषय…