Chapter-15_1.10 SHLOKA उत्क्रामन्तं स्थितं वापि भुञ्जानं वा गुणान्वितम्।विमूढा नानुपश्यन्ति पश्यन्ति ज्ञानचक्षुषः।।15.10।। PADACHHED उत्क्रामन्तम्‌, स्थितम्‌, वा_अपि, भुञ्जानम्‌, वा, गुणान्वितम्‌,विमूढा:, न_अनुपश्यन्ति, पश्यन्ति, ज्ञान-चक्षुष: ॥ १० ॥ ANAVYA उत्क्रामन्तं वा स्थितं वा भुञ्जानम् (एवम्) गुणान्वितम्‌अपि विमूढा: न अनुपश्यन्ति, (केवलः) ज्ञानचक्षुष: पश्यन्ति। ANAVYA-INLINE-GLOSS उत्क्रामन्तम् [((शरीर को)) छोड़कर जाते हुए को], वा [अथवा], स्थितम् [((शरीर में)) स्थित हुए को], वा…

Chapter-2_2.7 SHLOKA कार्पण्यदोषोपहतस्वभावःपृच्छामि त्वां धर्मसम्मूढचेताः।यच्छ्रेयः स्यान्निश्चितं ब्रूहि तन्मेशिष्यस्तेऽहं शाधि मां त्वां प्रपन्नम्।।2.7।। PADACHHED कार्पण्य-दोषोपहत-स्वभाव:, पृच्छामि, त्वाम्‌, धर्म-सम्मूढ-चेता:,यत्_श्रेय: , स्यात्_निश्चितम्‌, ब्रूहि, तत्_मे,शिष्य:_ते _अहम्‌, शाधि, माम्‌, त्वाम्‌, प्रपन्‍नम् ॥ ७ ॥ ANAVYA (अतः) कार्पण्यदोषोपहतस्वभाव: धर्मसम्मूढचेता: (च) (अहं) त्वां प्रच्छामि यत् निशाचितं श्रेय:स्यात् तत् मे ब्रूहि; (हि) अहं ते शिष्य: (अस्मि), (अतः) त्वां प्रपन्नं मां शाधि। ANAVYA-INLINE-GLOSS कार्पण्यदोषोपहतस्वभाव:…

Chapter-3_3.25 SHLOKA सक्ताः कर्मण्यविद्वांसो यथा कुर्वन्ति भारत।कुर्याद्विद्वांस्तथासक्तश्चिकीर्षुर्लोकसंग्रहम्।।3.25।। PADACHHED सक्ता:, कर्मणि_अविद्वांस:, यथा, कुर्वन्ति, भारत,कुर्यात्_विद्वान्_तथा_असक्त:_चिकीर्षु:_लोक-सङ्ग्रहम्‌ ॥ २५ ॥ ANAVYA (हे) भारत! कर्मणि सक्ताः अविद्वांसः यथा (कर्म) कुर्वन्ति तथा असक्तःविद्वान् (अपि) लोकसङ्ग्रहं चिकीर्षु: (कर्म) कुर्यात्। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) भारत [हे भारत!], कर्मणि [कर्म में], सक्ताः [आसक्त हुए], अविद्वांसः [अज्ञानी लोग], यथा (कर्म) [जिस प्रकार (कर्म)], कुर्वन्ति [करते हैं,], तथा…

Chapter-18_1.21 SHLOKA पृथक्त्वेन तु यज्ज्ञानं नानाभावान्पृथग्विधान्।वेत्ति सर्वेषु भूतेषु तज्ज्ञानं विद्धि राजसम्।।18.21।। PADACHHED पृथक्त्वेन, तु, यत्_ज्ञानम्‌, नाना-भावान्_पृथग्-विधान्‌,वेत्ति, सर्वेषु, भूतेषु, तत्_ज्ञानम्‌, विद्धि, राजसम् ‌॥ २१ ॥ ANAVYA तु यत्‌ ज्ञानं सर्वेषु भूतेषु पृथग्विधान्‌नानाभावान्‌ पृथक्त्वेन वेत्ति तत्‌ ज्ञानम् (त्वम्) राजसं विद्धि। ANAVYA-INLINE-GLOSS तु [किंतु], यत् [जो], ज्ञानम् [ज्ञान अर्थात् जिस ज्ञान के द्वारा मनुष्य], सर्वेषु [संपूर्ण], भूतेषु [भूतों…

Chapter-3_3.10 SHLOKA सहयज्ञाः प्रजाः सृष्ट्वा पुरोवाच प्रजापतिः।अनेन प्रसविष्यध्वमेष वोऽस्त्विष्टकामधुक्।।3.10।। PADACHHED सह-यज्ञा:, प्रजा:, सृष्ट्वा, पुरा_उवाच, प्रजापति:,अनेन, प्रसविष्यध्वम्_एष:, व:_अस्तु_इष्ट-कामधुक् ॥ १० ॥ ANAVYA प्रजापति: पुरा सहयज्ञा: प्रजाः सृष्ट्वा (तं प्रति) उवाच (यूयम्) अनेन (यज्ञेन)प्रसविष्यध्वम्‌ (अपि च) एष: (यज्ञः) व: इष्टकामधुक् अस्तु। ANAVYA-INLINE-GLOSS प्रजापति: [प्रजापति ((ब्रह्मा)) ने], पुरा [पहले ((कल्प के आदि में))], सहयज्ञा: [यज्ञ के सहित], प्रजाः…

Chapter-10_1.14 SHLOKA सर्वमेतदृतं मन्ये यन्मां वदसि केशव।न हि ते भगवन्व्यक्तिं विदुर्देवा न दानवाः।।10.14।। PADACHHED सर्वम्_एतत्_ऋतम्‌, मन्ये, यत्_माम्‌, वदसि, केशव,न, हि, ते, भगवन्‌, व्यक्तिम्, विदुः_देवा:, न, दानवा: ॥ १४ ॥ ANAVYA (हे) केशव! यत्‌ मां (त्वम्) वदसि एतत्‌ सर्वं (अहम्) ऋतं मन्ये, (हे) भगवन्‌!ते व्यक्तिं न (तु) दानवा: विदुः (च) न देवा: हि (विदुः)। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे)…