Chapter-12_1.9 SHLOKA अथ चित्तं समाधातुं न शक्नोषि मयि स्थिरम्।अभ्यासयोगेन ततो मामिच्छाप्तुं धनञ्जय।।12.9।। PADACHHED अथ, चित्तम्, समाधातुम्, न, शक्नोषि, मयि, स्थिरम्‌,अभ्यास-योगेन, तत:, माम्_इच्छ_आप्तुम्, धनञ्जय ॥ ९ ॥ ANAVYA अथ (त्वम्) चित्तं मयि स्थिरं समाधातुंन शक्नोषि तत: (हे) धनञ्जय! अभ्यासयोगेन माम्‌ आप्तुम् इच्छ। ANAVYA-INLINE-GLOSS अथ (त्वम्) [यदि (तुम)], चित्तम् [मन को], मयि [मुझमें], स्थिरम् [अचल], समाधातुम् [स्थापन…

Chapter-15_1.15 SHLOKA सर्वस्य चाहं हृदि सन्निविष्टोमत्तः स्मृतिर्ज्ञानमपोहनं च।वेदैश्च सर्वैरहमेव वेद्योवेदान्तकृद्वेदविदेव चाहम्।।15.15।। PADACHHED सर्वस्य, च_अहम्‌, हृदि, सन्निविष्ट:, मत्त:, स्मृति:_ज्ञानम्_अपोहनम्‌, च, वेदै:_च, सर्वै:, अहम्_एव,वेद्य:, वेदान्त-कृत्_वेद-वित्_एव, च_अहम् ॥ १५ ॥ ANAVYA अहं (एव) सर्वस्य हृदि सन्निविष्ट: (अस्मि) च मत्त: स्मृति: ज्ञानंच अपोहनम्‌ (भवति) च सर्वै: वेदै: अहम् एव वेद्य: (अस्मि) (च) वेदान्तकृत्‌ च वेदवित्‌ (अपि) अहम् एव (अस्मि)।…

Chapter-12_1.3.4 SHLOKA ये त्वक्षरमनिर्देश्यमव्यक्तं पर्युपासते।सर्वत्रगमचिन्त्यं च कूटस्थमचलं ध्रुवम्।।12.3।।संनियम्येन्द्रियग्रामं सर्वत्र समबुद्धयः।ते प्राप्नुवन्ति मामेव सर्वभूतहिते रताः।।12.4।। PADACHHED ये, तु_अक्षरम्_अनिर्देश्यम्_अव्यक्तम्, पर्युपासते,सर्वत्रगम्_अचिन्त्यम्‌, च, कूटस्थम्_अचलम्‌, ध्रुवम्‌ ॥ ३ ॥सन्नियम्य_इन्द्रिय-ग्रामम्‌, सर्वत्र, सम-बुद्धय:,ते, प्राप्नुवन्ति, माम्_एव, सर्व-भूत-हिते, रता: ॥ ४ ॥ ANAVYA तु ये इन्द्रियग्रामं सन्नियम्य अचिन्त्यं सर्वत्रगम्‌ अनिर्देश्यं च कूटस्थं ध्रुवम्‌ अचलम्‌ अव्यक्तम्अक्षरं पर्युपासते ते सर्वभूतहिते रता: (च) सर्वत्र समबुद्धय: माम्‌ एव…

Chapter-8_1.9 SHLOKA कविं पुराणमनुशासितार-मणोरणीयांसमनुस्मरेद्यः।सर्वस्य धातारमचिन्त्यरूप-मादित्यवर्णं तमसः परस्तात्।।8.9।। PADACHHED कविम्‌, पुराणम्_अनुशासितारम्_अणो:_अणीयांसम्_अनुस्मरेत्_य:, सर्वस्य,धातारम्_अचिन्त्य-रूपम्_आदित्य-वर्णम्, तमस:, परस्तात् ॥ ९ ॥ ANAVYA य: (पुरुषः) कविं, पुराणम्‌ , अनुशासितारम्‌ , अणो: अणीयांसं, सर्वस्य धातारम्‌,अचिन्त्यरूपम्‌ आदित्यवर्णं (च) तमस: परस्तात् अनुस्मरेत्। ANAVYA-INLINE-GLOSS य: (पुरुषः) [जो (पुरुष)], कविम् [सर्वज्ञ,], पुराणम् [अनादि,], अनुशासितारम् [सब के नियन्ता,], अणो: अणीयांसम् [सूक्ष्स से भी अति सूक्ष्म,], सर्वस्य [सब…

Chapter-5_5.21 SHLOKA बाह्यस्पर्शेष्वसक्तात्मा विन्दत्यात्मनि यत्सुखम्।स ब्रह्मयोगयुक्तात्मा सुखमक्षयमश्नुते।।5.21।। PADACHHED बाह्य-स्पर्शेषु_असक्तात्मा, विन्दति_आत्मनि, यत्_सुखम्‌,स:, ब्रह्म-योग-युक्तात्मा, सुखम्_अक्षयम्_अश्नुते ॥ २१ ॥ ANAVYA बाह्यस्पर्शेषु असक्तात्मा (साधकः) आत्मनि यत्‌ सुखम्‌ (तत्)विन्दति, (ततः) स: ब्रह्मयोगयुक्तात्मा (पुरुषः) अक्षयं सुखम्‌ अश्नुते। ANAVYA-INLINE-GLOSS बाह्यस्पर्शेषु [बाहरके विषयों में], असक्तात्मा [आसक्ति से रहित अन्त:करण वाला, {(साधकः) [साधक]}, आत्मनि [आत्मा में ((स्थित))], यत् [जो ((ध्यानजनित सात्विक))], सुखम् [आनन्द है],…

Chapter-2_2.41 SHLOKA व्यवसायात्मिका बुद्धिरेकेह कुरुनन्दन।बहुशाखा ह्यनन्ताश्च बुद्धयोऽव्यवसायिनाम्।।2.41।। PADACHHED व्यवसायात्मिका, बुद्धि:_एका_इह, कुरुनन्दन,बहु-शाखा:, हि_अनन्ता:_च, बुद्धय:_अव्यवसायिनाम्‌ ॥ ४१ ॥ ANAVYA (हे) कुरुनन्दन! इह व्यवसायात्मिका बुद्धि: एका (भवति) (परञ्च)अव्यवसायिनां बुद्धय: हि बहुशाखा: च अनन्ता: (भवन्ति)। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) कुरुनन्दन! [हे अर्जुन! ((कुरु के संतान, अर्जुन!))], इह [इस ((कर्मयोग में))], व्यवसायात्मिका [निश्चयात्मिका ((जो बिल्कुल निश्चित हो ऐसी))], बुद्धि: [बुद्धि:], एका [एक…