SHLOKA
यततो ह्यपि कौन्तेय पुरुषस्य विपश्चितः।
इन्द्रियाणि प्रमाथीनि हरन्ति प्रसभं मनः।।2.60।।
इन्द्रियाणि प्रमाथीनि हरन्ति प्रसभं मनः।।2.60।।
PADACHHED
यतत:, हि_अपि, कौन्तेय, पुरुषस्य, विपश्चित:,
इन्द्रियाणि, प्रमाथीनि, हरन्ति, प्रसभम्, मन: ॥ ६० ॥
इन्द्रियाणि, प्रमाथीनि, हरन्ति, प्रसभम्, मन: ॥ ६० ॥
ANAVYA
(हे) कौन्तेय! हि प्रमाथीनि इन्द्रियाणि
यतत: विपश्चित: पुरुषस्य मन: अपि प्रसभं हरन्ति।
यतत: विपश्चित: पुरुषस्य मन: अपि प्रसभं हरन्ति।
ANAVYA-INLINE-GLOSS
(हे) कौन्तेय! [हे अर्जुन!], हि [इस कारण अर्थात् आसक्ति का नाश न होने के कारण], प्रमाथीनि [((ये)) प्रमथन-स्वभाव वाली ((हानिकारक))], इन्द्रियाणि [इन्द्रियाँ],
यतत: [यत्न करते हुए], विपश्चित: [बुद्धिमान् ], पुरुषस्य [पुरुष के], मन: [मन को], अपि [भी], प्रसभम् [बलात् ], हरन्ति [हर लेती हैं।],
यतत: [यत्न करते हुए], विपश्चित: [बुद्धिमान् ], पुरुषस्य [पुरुष के], मन: [मन को], अपि [भी], प्रसभम् [बलात् ], हरन्ति [हर लेती हैं।],
ANUVAAD
हे अर्जुन! इस कारण अर्थात् आसक्ति का नाश न होने के कारण ((ये)) प्रमथन-स्वभाव वाली ((हानिकारक)) इन्द्रियाँ
यत्न करते हुए बुद्धिमान् पुरुष के मन को भी बलात् हर लेती हैं।
यत्न करते हुए बुद्धिमान् पुरुष के मन को भी बलात् हर लेती हैं।