SHLOKA (श्लोक)
दुःखेष्वनुद्विग्नमनाः सुखेषु विगतस्पृहः।
वीतरागभयक्रोधः स्थितधीर्मुनिरुच्यते।।2.56।।
वीतरागभयक्रोधः स्थितधीर्मुनिरुच्यते।।2.56।।
PADACHHED (पदच्छेद)
दुःखेषु_अनुद्धिग्न-मना:, सुखेषु, विगत-स्पृह: ,
वीत-राग-भय-क्रोध:, स्थितधी:_मुनि:_उच्यते ॥ ५६ ॥
वीत-राग-भय-क्रोध:, स्थितधी:_मुनि:_उच्यते ॥ ५६ ॥
ANAVYA (अन्वय-हिन्दी)
दुःखेषु अनुद्धिग्नमना:, सुखेषु विगतस्पृह:,
वीतरागभयक्रोध: (च) (अस्ति) (ईदृशः) मुनि: स्थितधी: उच्यते।
वीतरागभयक्रोध: (च) (अस्ति) (ईदृशः) मुनि: स्थितधी: उच्यते।
Hindi-Word-Translation (हिन्दी शब्दार्थ)
दुःखेषु [दुःखों की प्राप्ति होने पर], अनुद्धिग्नमना: [((जिसके)) मन में उद्वेग नहीं होता,], सुखेषु [सुखों की प्राप्ति में], विगतस्पृह: [((जो)) सर्वथा निःस्पृह ((इच्छारहित)) है],
वीतरागभयक्रोध: (च) (अस्ति) [ (तथा) ((जिसके)) राग, भय और क्रोध नष्ट हो गये हैं], {(ईदृशः) [ऐसा]}, मुनि: [मुनि], स्थितधी: [स्थिरबुद्धि], उच्यते [कहा जाता है।],
वीतरागभयक्रोध: (च) (अस्ति) [ (तथा) ((जिसके)) राग, भय और क्रोध नष्ट हो गये हैं], {(ईदृशः) [ऐसा]}, मुनि: [मुनि], स्थितधी: [स्थिरबुद्धि], उच्यते [कहा जाता है।],
हिन्दी भाषांतर
दुःखों की प्राप्ति होने पर ((जिसके)) मन में उद्वेग नहीं होता, सुखों की प्राप्ति में ((जो)) सर्वथा निःस्पृह ((इच्छारहित)) है (तथा) ((जिसके)) राग, भय और क्रोध नष्ट हो गये हैं , (ऐसा) मुनि स्थिरबुद्धि (स्थिर बुद्धि वाला) कहा जाता है ।।५६।।