Chapter-17_1.18 SHLOKA सत्कारमानपूजार्थं तपो दम्भेन चैव यत्।क्रियते तदिह प्रोक्तं राजसं चलमध्रुवम्।।17.18।। PADACHHED सत्कार-मान-पूजार्थम्, तप:, दम्भेन, च_एव, यत्‌,क्रियते, तत्_इह, प्रोक्तम्, राजसम्‌, चलम्_अध्रुवम्‌ ॥ १८ ॥ ANAVYA यत्‌ तप: सत्कारमानपूजार्थम् च एव (वा) दम्भेनक्रियते तत्‌ अध्रुवं (च) चलम्‌ (तपः) इह राजसं प्रोक्तम्। ANAVYA-INLINE-GLOSS यत् [जो], तप: [तप], सत्कारमानपूजार्थम् [सत्कार, मान और पूजा के लिये], च एव [तथा…

Chapter-6_6.5 SHLOKA उद्धरेदात्मनाऽऽत्मानं नात्मानमवसादयेत्।आत्मैव ह्यात्मनो बन्धुरात्मैव रिपुरात्मनः।।6.5।। PADACHHED उद्धरेत्_आत्मना_आत्मानम्‌, न_आत्मानम्_अवसादयेत्‌,आत्मा_एव, हि_आत्मन:, बन्धु:_आत्मा_एव, रिपु:_आत्मन: ॥ ५ ॥ ANAVYA आत्मना आत्मानम् उद्धरेत् (च) आत्मानं न अकसादयेत्, हि (अयं पुरुषः)आत्मा एव आत्मनः बन्धुः (च) आत्मा एव आत्मनः रिपुः (अस्ति)। ANAVYA-INLINE-GLOSS आत्मना [अपने द्वारा], आत्मानम् [स्वयं का ((संसार से))], उद्धरेत् [उद्धार करे], {(च) [और]}, आत्मानम् [स्वयं को], न अकसादयेत्…

Chapter-6_6.20 SHLOKA यत्रोपरमते चित्तं निरुद्धं योगसेवया।यत्र चैवात्मनाऽऽत्मानं पश्यन्नात्मनि तुष्यति।।6.20।। PADACHHED यत्र_उपरमते, चित्तम्, निरुद्धम्, योग-सेवया,यत्र, च_एव_आत्मना_आत्मानम्‌, पश्यन्_आत्मनि, तुष्यति ॥ २० ॥ ANAVYA योगसेवया निरुद्धं चित्तं यत्र उपरमते च यत्रआत्मना आत्मानं पश्यन्‌ आत्मनि एव तुष्यति। ANAVYA-INLINE-GLOSS योगसेवया [योग के अभ्यास से], निरुद्धम् [निरुद्ध ((विशेष रुप से रोका हुआ))], चित्तम् [चित्त], यत्र [जिस अवस्था में], उपरमते [उपराम ((विषय…

Chapter-4_4.41 SHLOKA योगसंन्यस्तकर्माणं ज्ञानसञ्छिन्नसंशयम्।आत्मवन्तं न कर्माणि निबध्नन्ति धनञ्जय।।4.41।। PADACHHED योग-सन्न्यस्त-कर्माणम्‌, ज्ञान-सञ्छिन्न-संशयम्‌,आत्मवन्तम्‌, न, कर्माणि, निबध्नन्ति, धनञ्जय ॥ ४१ ॥ ANAVYA (हे) धनञ्जय! (येन) योगसन्न्यस्तकर्माणं (येन) (च) ज्ञानसञ्छिन्नसंशयम्‌ (एवं)आत्मवन्तं (पुरुषं) कर्माणि न निबध्नन्ति। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) धनञ्जय! [हे धनंजय !], (येन) योगसन्न्यस्तकर्माणम् [(जिसने) कर्मयोग की विधि से समस्त कर्मों को परमात्मा में अर्पण कर दिया है], (येन) (च)…

Chapter-4_4.20 SHLOKA त्यक्त्वा कर्मफलासङ्गं नित्यतृप्तो निराश्रयः।कर्मण्यभिप्रवृत्तोऽपि नैव किञ्चित्करोति सः।।4.20।। PADACHHED त्यक्त्वा, कर्म-फलासङ्गम्‌, नित्य-तृप्त:, निराश्रय:,कर्मणि_अभिप्रवृत्त:_अपि, न_एव, किंचित्_करोति, स: ॥ २० ॥ ANAVYA (यः पुरुषः) कर्मफलासङ्गं त्यक्त्वा निराश्रय: (च) नित्यतृप्त: (अस्ति)स: कर्मणि अभिप्रवृत्त अपि (वस्तुतः) किंचित्‌ एव न करोति। ANAVYA-INLINE-GLOSS {(यः पुरुषः) [जो पुरुष]}, कर्मफलासङ्गम् [समस्त कर्मों में और उनके फल में आसक्ति का (सर्वथा)], त्यक्त्वा [त्याग…