Chapter-6_6.20 SHLOKA यत्रोपरमते चित्तं निरुद्धं योगसेवया।यत्र चैवात्मनाऽऽत्मानं पश्यन्नात्मनि तुष्यति।।6.20।। PADACHHED यत्र_उपरमते, चित्तम्, निरुद्धम्, योग-सेवया,यत्र, च_एव_आत्मना_आत्मानम्‌, पश्यन्_आत्मनि, तुष्यति ॥ २० ॥ ANAVYA योगसेवया निरुद्धं चित्तं यत्र उपरमते च यत्रआत्मना आत्मानं पश्यन्‌ आत्मनि एव तुष्यति। ANAVYA-INLINE-GLOSS योगसेवया [योग के अभ्यास से], निरुद्धम् [निरुद्ध ((विशेष रुप से रोका हुआ))], चित्तम् [चित्त], यत्र [जिस अवस्था में], उपरमते [उपराम ((विषय…

Chapter-16_1.2 SHLOKA अहिंसा सत्यमक्रोधस्त्यागः शान्तिरपैशुनम्।दया भूतेष्वलोलुप्त्वं मार्दवं ह्रीरचापलम्।।16.2।। PADACHHED अहिंसा, सत्यम्_अक्रोध:_त्याग:, शान्ति:_अपैशुनम्‌,दया, भूतेषु_अलोलुप्त्वम्, मार्दवम्‌, ह्री:_अचापलम्‌ ॥ २ ॥ ANAVYA अहिंसा सत्यम्‌ अक्रोध: त्याग: शान्ति:अपैशुनं भूतेषु दया अलोलुप्त्वं मार्दवं ह्री: (च) अचापलम्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS अहिंसा [((मन, वाणी और शरीर से किसी प्रकार भी)) किसी को कष्ट न देना,], सत्यम् [यथार्थ और प्रिय भाषण], अक्रोध: [((अपना अपकार करने…

Chapter-18_1.5 SHLOKA यज्ञदानतपःकर्म न त्याज्यं कार्यमेव तत्।यज्ञो दानं तपश्चैव पावनानि मनीषिणाम्।।18.5।। PADACHHED यज्ञ-दान-तप:-कर्म, न, त्याज्यम्‌, कार्यम्_एव, तत्‌,यज्ञ:, दानम्, तप:_च_एव, पावनानि, मनीषिणाम् ॥ ५ ॥ ANAVYA यज्ञदानतप:कर्म न त्याज्यम् (अपितु) तत्‌ एव कार्यम् (हि)यज्ञ: दानं च तप: एव मनीषिणां पावनानि। ANAVYA-INLINE-GLOSS यज्ञदानतप:कर्म [यज्ञ, दान और तपरूप कर्म], न त्याज्यम् [त्याग करने के योग्य नहीं हैं,], {(अपितु)…

Chapter-4_4.6 SHLOKA अजोऽपि सन्नव्ययात्मा भूतानामीश्वरोऽपि सन्।प्रकृतिं स्वामधिष्ठाय संभवाम्यात्ममायया।।4.6।। PADACHHED अज:_अपि, सन्_अव्ययात्मा, भूतानाम्_ईश्वरः_अपि, सन्‌,प्रकृतिम्, स्वाम्_अधिष्ठाय, सम्भवामि_आत्म-मायया ॥ ६ ॥ ANAVYA (अहम्) अज: (च) अव्ययात्मा सन्‌ अपि (च) भूतानाम्‌ ईश्वरः सन्‌अपि प्रकृतिं स्वां अधिष्ठाय आत्ममायया सम्भवामि। ANAVYA-INLINE-GLOSS {(अहम्) [मैं ((श्रीकृष्ण))]}, अज: (च) [अजन्मा (और)], अव्ययात्मा [अविनाशीस्वरूप], सन् [होते हुए], अपि (च) [भी (तथा)], भूतानाम् [समस्त प्राणियों का],…

Chapter-2_2.53 SHLOKA श्रुतिविप्रतिपन्ना ते यदा स्थास्यति निश्चला।समाधावचला बुद्धिस्तदा योगमवाप्स्यसि।।2.53।। PADACHHED श्रुति-विप्रतिपन्‍ना, ते, यदा, स्थास्यति, निश्चला,समाधौ_अचला, बुद्धि:_तदा, योगम्_अवाप्स्यसि ॥ ५३ ॥ ANAVYA श्रुतिविप्रतिपन्ना ते बुद्धि: यदासमाधौ निश्चला अचला (च) स्थास्यति; तदा (त्वम्) योगम् अवाप्स्यसि। ANAVYA-INLINE-GLOSS श्रुतिविप्रतिपन्ना [भाँति-भाँति के वचनों को सुनने से विचलित हुई], ते [तुम्हारी], बुद्धि: [बुद्धि], यदा [जब],समाधौ [परमात्मा में], निश्चला [निश्चल], अचला (च)…

Chapter-18_1.6 SHLOKA एतान्यपि तु कर्माणि सङ्गं त्यक्त्वा फलानि च।कर्तव्यानीति मे पार्थ निश्चितं मतमुत्तमम्।।18.6।। PADACHHED एतानि_अपि, तु, कर्माणि, सङ्गम्‌, त्यक्त्वा, फलानि, च,कर्तव्यानि_इति, मे, पार्थ, निश्चितम्‌, मतम्_उत्तमम्‌ ॥ ६ ॥ ANAVYA (अतः) (हे) पार्थ! एतानि तु (अन्यानि) अपि कर्माणि सङ्गं चफलानि त्यक्त्वा कर्तव्यानि इति मे निश्चितम्‌ उत्तमं मतम्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS {(अतः) [इसलिए]}, (हे) पार्थ! [हे पार्थ!], एतानि [इन…