Chapter-18_1.47 SHLOKA श्रेयान्स्वधर्मो विगुणः परधर्मात्स्वनुष्ठितात्।स्वभावनियतं कर्म कुर्वन्नाप्नोति किल्बिषम्।।18.47।। PADACHHED श्रेयान्_स्व-धर्म:, विगुण:, परधर्मात्_स्वनुष्ठितात्‌,स्वभाव-नियतम्‌, कर्म, कुर्वन्_न_आप्नोति, किल्बिषम्‌ ॥ ४७ ॥ ANAVYA स्वनुष्ठितात्‌ परधर्मात्‌ विगुण: (अपि) स्वधर्म: श्रेयान्‌ , (यस्मात्) स्वभावनियतं कर्मकुर्वन् (नरः) किल्बिषं न आप्नोति। ANAVYA-INLINE-GLOSS स्वनुष्ठितात् [अच्छी प्रकार आचरण किये हुए], परधर्मात् [दूसरे के धर्म से], विगुण: (अपि) [गुण रहित (भी)], स्वधर्म: [अपना धर्म], श्रेयान् [श्रेष्ठ…

Chapter-13_1.22 SHLOKA उपद्रष्टाऽनुमन्ता च भर्ता भोक्ता महेश्वरः।परमात्मेति चाप्युक्तो देहेऽस्मिन्पुरुषः परः।।13.22।। PADACHHED उपद्रष्टा_अनुमन्ता, च, भर्ता, भोक्ता, महेश्वर:,परमात्मा_इति, च_अपि_उक्त:, देहे_अस्मिन्_पुरुष:, पर: ॥ २२ ॥ ANAVYA अस्मिन्‌ देहे (स्थित:) अपि (अयम्) पुरुष: पर: (एव) (अस्ति), (सः एव) उपद्रष्टा च अनुमन्ता भर्ताभोक्ता महेश्वर: च परमात्मा इति उक्त:। ANAVYA-INLINE-GLOSS अस्मिन् [इस], देहे (स्थित:) अपि [देहे में (स्थित) भी], (अयम्) पुरुष:…

Chapter-13_1.23 SHLOKA य एवं वेत्ति पुरुषं प्रकृतिं च गुणैः सह।सर्वथा वर्तमानोऽपि न स भूयोऽभिजायते।।13.23।। PADACHHED य:, एवम्, वेत्ति, पुरुषम्, प्रकृतिम्, च, गुणै:, सह,सर्वथा, वर्तमान:_अपि, न, स:, भूय:_अभिजायते ॥ २३ ॥ ANAVYA एवं पुरुषं च गुणै: सह प्रकृतिं य: वेत्तिस: सर्वथा वर्तमान: अपि भूय: न अभिजायते। ANAVYA-INLINE-GLOSS एवम् [इस प्रकार], पुरुषम् [पुरुष को], च [और], गुणै:…

Chapter-9_1.8 SHLOKA प्रकृतिं स्वामवष्टभ्य विसृजामि पुनः पुनः।भूतग्राममिमं कृत्स्नमवशं प्रकृतेर्वशात्।।9.8।। PADACHHED प्रकृतिम्‌, स्वाम्_अवष्टभ्य, विसृजामि, पुन:, पुन:,भूत-ग्रामम्_इमम्, कृत्स्नम्_अवशम्, प्रकृते:_वशात्‌ ॥ ८ ॥ ANAVYA स्वां प्रकृतिम् अवष्टभ्य प्रकृते: वशात् अवशम्इमं कृत्स्नं भूतग्रामं पुन: पुन: विसृजामि। ANAVYA-INLINE-GLOSS स्वाम् [अपनी], प्रकृतिम् [प्रकृति को], अवष्टभ्य [वश में करके], प्रकृते: [स्वभाव के], वशात् [बल से], अवशम् [अस्वतन्त्र हुए],इमम् [इस], कृत्स्नम् [सम्पूर्ण], भूतग्रामम्…

Chapter-13_1.1 SHLOKA श्रीभगवानुवाच –इदं शरीरं कौन्तेय क्षेत्रमित्यभिधीयते।एतद्यो वेत्ति तं प्राहुः क्षेत्रज्ञ इति तद्विदः।।13.1।। PADACHHED श्रीभगवान् उवाच –इदम्, शरीरम्‌, कौन्तेय, क्षेत्रम्_इति_अभिधीयते,एतत्_य:, वेत्ति_तम्‌, प्राहु:, क्षेत्रज्ञ:, इति, तद्विद: ॥ १ ॥ ANAVYA श्रीभगवानुवाच –(हे) कौन्तेय! इदं शरीरं क्षेत्रम् इति अभिधीयते (च) एतत्‌य: वेत्ति तं क्षेत्रज्ञ: इति तद्विद: प्राहु: । ANAVYA-INLINE-GLOSS श्रीभगवानुवाच – [श्री भगवान् ने कहा -], (हे)…

Chapter-6_6.29 SHLOKA सर्वभूतस्थमात्मानं सर्वभूतानि चात्मनि।ईक्षते योगयुक्तात्मा सर्वत्र समदर्शनः।।6.29।। PADACHHED सर्वभूत-स्थम्_आत्मानम्‌, सर्व-भूतानि, च_आत्मनि,ईक्षते, योग-युक्तात्मा, सर्वत्र, सम-दर्शन: ॥ २९ ॥ ANAVYA योगयुक्तात्मा सर्वत्र (च) समदर्शन: (योगी)आत्मानं सर्वभूतस्थं च सर्वभूतानि आत्मनि ईक्षते। ANAVYA-INLINE-GLOSS योगयुक्तात्मा [((सर्वव्यापी अनन्त चेतन में एकीभाव से स्थितिरूप)) योग से युक्त आत्मा वाला], सर्वत्र (च) [(और) सब में], समदर्शन: (योगी) [समान भाव से देखने वाला…