Chapter-4_4.34 SHLOKA तद्विद्धि प्रणिपातेन परिप्रश्नेन सेवया।उपदेक्ष्यन्ति ते ज्ञानं ज्ञानिनस्तत्त्वदर्शिनः।।4.34।। PADACHHED तत् _विद्धि, प्रणिपातेन, परिप्रश्नेन, सेवया,उपदेक्ष्यन्ति, ते, ज्ञानम्‌, ज्ञानिन:_तत्त्व-दर्शिन: ॥ ३४ ॥ ANAVYA तत्‌ (ज्ञानं त्वं तत्त्वदर्शिनमुपसृत्य) विद्धि, (तान्) प्रणिपातेन (तस्य) सेवया (च)परिप्रश्नेन च ते तत्त्वदर्शिन: ज्ञानिन: (त्वां तत्) ज्ञानम्‌ उपदेक्ष्यन्ति। ANAVYA-INLINE-GLOSS तत् (ज्ञानं त्वं तत्त्वदर्शिनमुपसृत्य) [उस (ज्ञान को तुम तत्त्वदर्शी ज्ञानियों के पास जाकर)], विद्धि…

Chapter-6_6.18 SHLOKA यदा विनियतं चित्तमात्मन्येवावतिष्ठते।निःस्पृहः सर्वकामेभ्यो युक्त इत्युच्यते तदा।।6.18।। PADACHHED यदा, विनियतम्‌, चित्तम्_आत्मनि_एव_अवतिष्ठते,निःस्पृह:, सर्व-कामेभ्य:, युक्त:, इति_उच्यते, तदा ॥ १८ ॥ ANAVYA विनियतं चित्तं यदा आत्मनि एव अवतिष्ठतेतदा सर्वकामेभ्य: निःस्पृहः (पुरुषः) युक्त: इति उच्यते। ANAVYA-INLINE-GLOSS विनियतम् [अत्यंत वश मे किया हुआ], चित्तम् [चित्त], यदा [जिस काल में], आत्मनि [परमात्मा में], एव [ही], अवतिष्ठते [भलीभाँति स्थित हो…

Chapter-3_3.27 SHLOKA प्रकृतेः क्रियमाणानि गुणैः कर्माणि सर्वशः।अहङ्कारविमूढात्मा कर्ताऽहमिति मन्यते।।3.27।। PADACHHED प्रकृते:, क्रियमाणानि, गुणै:, कर्माणि, सर्वश:,अहङ्कार-विमूढात्मा, कर्ता_अहम्_इति, मन्यते ॥ २७ ॥ ANAVYA कर्माणि सर्वशः प्रकृते: गुणै: क्रियमाणानि (तथापि)अहङ्कारविमूढात्मा अहं कर्ता इति मन्यते। ANAVYA-INLINE-GLOSS कर्माणि [((वास्तव में)) सम्पूर्ण कर्म], सर्वशः [सब प्रकार से], प्रकृते: [प्रकृति के], गुणै: [गुणों द्वारा], क्रियमाणानि (तथापि) [किये जाते हैं (तो भी)],अहङ्कारविमूढात्मा [जिसका…

Chapter-2_2.45 SHLOKA त्रैगुण्यविषया वेदा निस्त्रैगुण्यो भवार्जुन।निर्द्वन्द्वो नित्यसत्त्वस्थो निर्योगक्षेम आत्मवान्।।2.45।। PADACHHED त्रैगुण्य-विषया:, वेदा:, निस्त्रैगुण्य:, भव_अर्जुन,निर्द्वन्द्व:, नित्य-सत्त्वस्थ:, निर्योग-क्षेम:, आत्मवान्‌ ॥ ४५ ॥ ANAVYA (हे) अर्जुन! वेदा: त्रैगुण्यविषया: (वर्तन्ते), (अतः) (त्वं) निस्त्रैगुण्य: निर्द्वन्द्व: नित्यसत्त्वस्थ: निर्योगक्षेम: आत्मवान्‌ (च) भव। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) अर्जुन! [हे अर्जुन!], वेदा: [वेद ((उपर्युक्त प्रकार से))], त्रैगुण्यविषया: (वर्तन्ते) [तीनों गुणों ((सत्त्व रज एवं तम के कार्यरूप…

Chapter-3_3.4 SHLOKA न कर्मणामनारम्भान्नैष्कर्म्यं पुरुषोऽश्नुते।न च संन्यसनादेव सिद्धिं समधिगच्छति।।3.4।। PADACHHED न, कर्मणाम्_अनारम्भात्_नैष्कर्म्यम्‌, पुरुष:_अश्नुते,न, च, सन्न्यसनात्_एव, सिद्धिम्, समधिगच्छति ॥ ४ ॥ ANAVYA पुरुष: न च कर्मणाम्‌ अनारम्भात्‌ नैष्कर्म्यं (योगनिष्ठां) अश्नुते न एव(कर्मणः) सन्न्यसनात् सिद्धिं (सांख्यनिष्ठां) समधिगच्छति। ANAVYA-INLINE-GLOSS पुरुष: [मनुष्य], न [न (तो)], कर्मणाम् [कर्मों का], अनारम्भात् [आरम्भ किये बिना], नैष्कर्म्यम् (योगनिष्ठां) [निष्कर्मता को (अर्थात् योग-निष्ठा को)],…

Chapter-11_1.52 SHLOKA श्रीभगवानुवाच –सुदुर्दर्शमिदं रूपं दृष्टवानसि यन्मम।देवा अप्यस्य रूपस्य नित्यं दर्शनकाङ्क्षिणः।।11.52।। PADACHHED श्रीभगवान् उवाच –सुदुर्दर्शम्_इदम्‌, रूपम्‌, दृष्टवान्_असि, यत्_मम,देवा:, अपि_अस्य, रूपस्य, नित्यम्‌, दर्शन-काङ्क्षिण: ॥ ५२ ॥ ANAVYA श्रीभगवान् उवाच –मम यत्‌ रूपं (त्वम्) दृष्टवान् असि, इदं सुदुर्दर्शम्,देवा: अपि नित्यम्‌ अस्य रूपस्य दर्शनकाङ्क्षिणः (भवन्ति)। ANAVYA-INLINE-GLOSS श्रीभगवान् उवाच – [श्री भगवान् ने कहा -], मम [मेरा], यत् [जो],…