Chapter-11_1.9 SHLOKA सञ्जय उवाच –एवमुक्त्वा ततो राजन्महायोगेश्वरो हरिः।दर्शयामास पार्थाय परमं रूपमैश्वरम्।।11.9।। PADACHHED सञ्जय उवाच –एवम्‌_उक्त्वा, तत:, राजन्‌_महा-योगेश्वर:, हरि:,दर्शयामास, पार्थाय, परमम्‌, रूपम्‌_ऐश्वरम्‌ ॥ ९ ॥ ANAVYA सञ्जय उवाच –(हे) राजन्! महायोगेश्वर: हरि: एवं उक्त्वातत: पार्थाय परमम्‌ ऐश्वरं रूपं दर्शयामास । ANAVYA-INLINE-GLOSS सञ्जय उवाच – [सञ्जय ने कहा], (हे) राजन्! [हे राजन्!], महायोगेश्वर: [महायोगेश्वर ((और))], हरि: [सभी…

Chapter-13_1.8 SHLOKA इन्द्रियार्थेषु वैराग्यमनहङ्कार एव च।जन्ममृत्युजराव्याधिदुःखदोषानुदर्शनम्।।13.8।। PADACHHED इन्द्रियार्थेषु, वैराग्यम्_अनहङ्कार:, एव, च,जन्म-मृत्यु-जरा-व्याधि-दु:ख-दोषानुदर्शनम्‌ ॥ ८ ॥ ANAVYA इन्द्रियार्थेषु वैराग्यं चअनहङ्कार: एव जन्ममृत्युजराव्याधिदु:खदोषानुदर्शनम्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS इन्द्रियार्थेषु [इन्द्रियों के ((शब्दादि)) विषयों में], वैराग्यम् [आसक्ति का अभाव], च [और],अनहङ्कार: एव [अहंकार का भी अभाव], जन्ममृत्युजराव्याधिदु:खदोषानुदर्शनम् [जन्म, मृत्यु, जरा और रोग आदि में दु:ख और दोषों का बार-बार विचार करना-], ANUVAAD इन्द्रियों…

Chapter-8_1.17 SHLOKA सहस्रयुगपर्यन्तमहर्यद्ब्रह्मणो विदुः।रात्रिं युगसहस्रान्तां तेऽहोरात्रविदो जनाः।।8.17।। PADACHHED सहस्त्र-युग-पर्यन्तम्_अह:_यत्_ब्रह्मण:, विदु:,रात्रिम्, युग-सहस्त्रान्ताम्‌, ते_अहो-रात्र-विद:, जना: ॥ १७ ॥ ANAVYA ब्रह्मण: यत्‌ अह: (अस्ति), सहस्त्रयुगपर्यन्तं रात्रिं (च) युगसहस्त्रान्तां(ये) विदु:, ते जना: अहोरात्रविद: (सन्ति)। ANAVYA-INLINE-GLOSS ब्रह्मण: [ब्रह्मा का], यत् [जो], अह: (अस्ति) [एक दिन है, ((उसको))], सहस्त्रयुगपर्यन्तम् [एक हजार चतुर्युगी तक की अवधि वाला], (च) रात्रिम् [(और) रात्रि को…

Chapter-6_6.32 SHLOKA आत्मौपम्येन सर्वत्र समं पश्यति योऽर्जुन।सुखं वा यदि वा दुःखं सः योगी परमो मतः।।6.32।। PADACHHED आत्मौपम्येन, सर्वत्र, समम्‌, पश्यति, य:_अर्जुन,सुखम्‌, वा, यदि, वा, दुःखम्‌, स:, योगी, परम:, मत: ॥ ३२ ॥ ANAVYA (हे) अर्जुन! य: (योगी) आत्मौपम्येन सर्वत्र समं पश्यति वा सुखंयदि वा दुःखं (अपि) (सर्वत्र समं पश्यति), स: योगी परम: मत:। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे)…

Chapter-10_1.37 SHLOKA वृष्णीनां वासुदेवोऽस्मि पाण्डवानां धनंजयः।मुनीनामप्यहं व्यासः कवीनामुशना कविः।।10.37।। PADACHHED वृष्णीनाम्‌, वासुदेव:_अस्मि, पाण्डवानाम्‌, धनञ्जय:,मुनीनाम्_अपि_अहम्‌, व्यास:, कवीनाम्_उशना, कवि: ॥ ३७ ॥ ANAVYA वृष्णीनां वासुदेव:, पाण्डवानां धनंजयः, मुनीनां व्यासः (च)कवीनाम् उशना कवि: अपि अहम्‌ (एव) अस्मि। ANAVYA-INLINE-GLOSS वृष्णीनाम् [वृष्णि वंशियों में], वासुदेव: [वासुदेव अर्थात् मैं स्वयं तेरा सखा], पाण्डवानाम् [पाण्डवों में], धनंजय [धनंजय अर्थात् तुम,], मुनीनाम् [मुनियों…

Chapter-12_1.10 SHLOKA अभ्यासेऽप्यसमर्थोऽसि मत्कर्मपरमो भव।मदर्थमपि कर्माणि कुर्वन् सिद्धिमवाप्स्यसि।।12.10।। PADACHHED अभ्यासे_अपि_असमर्थ:_असि, मत्कर्म-परम:, भव,मदर्थम्_अपि, कर्माणि, कुर्वन्, सिद्धिम्_अवाप्स्यसि ॥ १० ॥ ANAVYA (यदि) (त्वम्) अभ्यासे अपि असमर्थ: असि (तर्हि) मत्कर्मपरम: भव; (एवम्)मदर्थं कर्माणि कुर्वन् अपि सिद्धिम् (एव) अवाप्स्यसि । ANAVYA-INLINE-GLOSS {(यदि) [यदि]}, (त्वम्) [तुम]}, अभ्यासे [((उपर्युक्त)) अभ्यास में], अपि [भी], असमर्थ: [असमर्थ], असि (तर्हि) [हो (तो ((केवल))], मत्कर्मपरम:…