Chapter-5_5.8.9 SHLOKA नैव किंचित्करोमीति युक्तो मन्येत तत्त्ववित्।पश्यञ्श्रृणवन्स्पृशञ्जिघ्रन्नश्नन्गच्छन्स्वपञ्श्वसन्।।5.8।।प्रलपन्विसृजन्गृह्णन्नुन्मिषन्निमिषन्नपि।इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेषु वर्तन्त इति धारयन्।।5.9।। PADACHHED न_एव, किञ्चित्_करोमि_इति, युक्त:, मन्येत, तत्त्व-वित्‌,पश्यन्_शृण्वन्_स्पृशन्_जिघ्रन्_अश्नन्_गच्छन्_स्वपन्_श्वसन्‌,प्रलपन्_विसृजन्_गृह्णन्_उन्मिषन्_निमिषन्_अपि,इन्द्रियाणि_इन्द्रियार्थेषु, वर्तन्ते, इति, धारयन्‌ ॥ ८-९ ॥ ANAVYA तत्त्ववित्‌ युक्तः (तु) पश्यन्‌ शृण्वन्‌ स्पृशन्‌ जिघ्रन्‌ अश्नन्‌ गच्छन्‌ स्वपन्‌ श्वसन् प्रलपन्‌ विसृजन्‌ गृह्णन्(नेत्रे) उन्मिषन्‌ निमिषन्‌ (च) अपि इन्द्रियाणि इन्द्रियार्थेषु वर्तन्ते इति धारयन्‌ एव इति मन्येत (यत्) (अहम्) किंचित् न करोमि। ANAVYA-INLINE-GLOSS…

Chapter-18_1.62 SHLOKA तमेव शरणं गच्छ सर्वभावेन भारत।तत्प्रसादात्परां शान्तिं स्थानं प्राप्स्यसि शाश्वतम्।।18.62।। PADACHHED तम्_एव, शरणम्‌, गच्छ, सर्व-भावेन, भारत,तत्प्रसादात्_पराम्‌, शान्तिम्‌, स्थानम्‌, प्राप्स्यसि, शाश्वतम्‌ ॥ ६२ ॥ ANAVYA (हे) भारत! (त्वम्) सर्वभावेन तम्‌ एव शरणं गच्छ;तत्प्रसादात्‌ (त्वम्) परां शान्तिम् (च) शाश्वतं स्थानं प्राप्स्यसि। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) भारत! (त्वम्) [हे अर्जुन! (तुम)], सर्वभावेन [सब प्रकार से], तम् [उस ((परमेश्वर)) की],…

Chapter-6_6.1 SHLOKA श्रीभगवानुवाच –अनाश्रितः कर्मफलं कार्यं कर्म करोति यः।स संन्यासी च योगी च न निरग्निर्न चाक्रियः।।6.1।। PADACHHED श्रीभगवान् उवाच –अनाश्रित:, कर्म-फलम्‌, कार्यम्‌, कर्म, करोति, य:,स:, सन्न्यासी, च, योगी, च, न, निरग्नि:_न, च_अक्रिय: ॥ १ ॥ ANAVYA श्रीभगवान् उवाच –य: (पुरुषः) कर्मफलम्‌ अनाश्रित: कार्यं कर्म करोति, स: संन्यासी च योगी (अस्ति),च निरग्नि: (संन्यासी) न (अस्ति) च…

Chapter-3_3.14.15 SHLOKA अन्नाद्भवन्ति भूतानि पर्जन्यादन्नसम्भवः।यज्ञाद्भवति पर्जन्यो यज्ञः कर्मसमुद्भवः।।3.14।।कर्म ब्रह्मोद्भवं विद्धि ब्रह्माक्षरसमुद्भवम्।तस्मात्सर्वगतं ब्रह्म नित्यं यज्ञे प्रतिष्ठितम्।।3.15।। PADACHHED अन्नात्_भवन्ति, भूतानि, पर्जन्यात्_अन्न-सम्भव:,यज्ञात्_भवति, पर्जन्य:, यज्ञ:, कर्म-समुद्भवः ॥ १४ ॥कर्म, ब्रह्मोद्धवम्‌, विद्धि, ब्रह्म_अक्षर-समुद्भवम्,तस्मात्_सर्व-गतम्‌, ब्रह्म, नित्यम्‌, यज्ञे, प्रतिष्ठितम्‌ ॥ १५ ॥ ANAVYA भूतानि अन्नात्‌ भवन्ति, अन्नसम्भव: पर्जन्यात्‌ (भवन्ति), पर्जन्य: यज्ञात्‌ भवति (च) यज्ञ: कर्मसमुद्धव: (वर्तते)।(त्वम्) कर्म ब्रह्मोद्धवं (तथा च) ब्रह्म अक्षरसमुद्धवं…

Chapter-3_3.6 SHLOKA कर्मेन्द्रियाणि संयम्य य आस्ते मनसा स्मरन्।इन्द्रियार्थान्विमूढात्मा मिथ्याचारः स उच्यते।।3.6।। PADACHHED कर्मेन्द्रियाणि, संयम्य, य:, आस्ते, मनसा, स्मरन्‌,इन्द्रियार्थान्_विमूढात्मा, मिथ्याचार:, स:, उच्यते ॥ ६ ॥ ANAVYA यः विमूढात्मा (पुरुषः) कर्मेन्द्रियाणि (हठात्) संयम्य मनसा (तान्)इन्दियाथार्न् स्मरन् आस्ते स: मिथ्याचार: उच्यते। ANAVYA-INLINE-GLOSS यः [जो], विमूढात्मा (पुरुषः) [मूढ़बुद्धि (मनुष्य)], कर्मेन्द्रियाणि (हठात्) [समस्त इन्द्रियों को (हठपूर्वक ((ऊपर से))], संयम्य [रोककर],…

Chapter-13_1.8 SHLOKA इन्द्रियार्थेषु वैराग्यमनहङ्कार एव च।जन्ममृत्युजराव्याधिदुःखदोषानुदर्शनम्।।13.8।। PADACHHED इन्द्रियार्थेषु, वैराग्यम्_अनहङ्कार:, एव, च,जन्म-मृत्यु-जरा-व्याधि-दु:ख-दोषानुदर्शनम्‌ ॥ ८ ॥ ANAVYA इन्द्रियार्थेषु वैराग्यं चअनहङ्कार: एव जन्ममृत्युजराव्याधिदु:खदोषानुदर्शनम्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS इन्द्रियार्थेषु [इन्द्रियों के ((शब्दादि)) विषयों में], वैराग्यम् [आसक्ति का अभाव], च [और],अनहङ्कार: एव [अहंकार का भी अभाव], जन्ममृत्युजराव्याधिदु:खदोषानुदर्शनम् [जन्म, मृत्यु, जरा और रोग आदि में दु:ख और दोषों का बार-बार विचार करना-], ANUVAAD इन्द्रियों…