Chapter-7_7.7 SHLOKA मत्तः परतरं नान्यत्किञ्चिदस्ति धनञ्जय।मयि सर्वमिदं प्रोतं सूत्रे मणिगणा इव।।7.7।। PADACHHED मत्त:, परतरम्‌, न_अन्यत्_किञ्चित्_अस्ति, धनञ्जय,मयि, सर्वम्_इदम्‌, प्रोतम्‌, सूत्रे, मणि-गणा:, इव ॥ ७ ॥ ANAVYA (हे) धनञ्जय! मत्त: अन्यत्‌ किञ्चित् परतरं न अस्ति।इदं सर्वं (जगत्) सूत्रे मणिगणा: इव मयि प्रोतम्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) धनञ्जय! [हे धनंजय!], मत्त: [मुझसे], अन्यत् [भिन्न दूसरा], किञ्चित् [कोई भी], परतरम् [परम…

Chapter-10_1.28 SHLOKA आयुधानामहं वज्रं धेनूनामस्मि कामधुक्।प्रजनश्चास्मि कन्दर्पः सर्पाणामस्मि वासुकिः।।10.28।। PADACHHED आयुधानाम्_अहम्‌, वज्रम्, धेनूनाम्_अस्मि, कामधुक्‌,प्रजन:_च_अस्मि, कन्दर्प:, सर्पाणाम्_अस्मि, वासुकि: ॥ २८ ॥ ANAVYA अहम् आयुधानां वज्रम् (च), धेनूनां कामधुक्‌ अस्मि, प्रजन:कन्दर्प: अस्मि च सर्पाणां वासुकि: अस्मि। ANAVYA-INLINE-GLOSS अहम् [मैं], आयुधानाम् [शस्त्रों में], वज्रम् (च) [वज्र (और)], धेनूनाम् [गायों में], कामधुक् [कामधेनु], अस्मि [हूँ।], प्रजन: [((शास्त्रोक्त रीति से))…

Chapter-14_1.20 SHLOKA गुणानेतानतीत्य त्रीन्देही देहसमुद्भवान्।जन्ममृत्युजरादुःखैर्विमुक्तोऽमृतमश्नुते।।14.20।। PADACHHED गुणान्_एतान्_अतीत्य, त्रीन्_देही, देह-समुद्भवान्‌,जन्म-मृत्यु-जरा-दु:खै:_विमुक्त:_अमृतम्_अश्नुते ॥ २० ॥ ANAVYA (अयम्) देही देहसमुद्भवान्‌ एतान्‌ त्रीन्‌ गुणान्‌ अतीत्यजन्ममृत्युजरादु:खै: विमुक्त: अमृतम्‌ अश्नुते। ANAVYA-INLINE-GLOSS (अयम्) देही [(यह) पुरुष], देहसमुद्भवान् [शरीर की उत्पत्ति के कारण रूप], एतान् [इन], त्रीन् [तीनों], गुणान् [गुणों को], अतीत्य [उल्लंघन करके],जन्ममृत्युजरादु:खै: [जन्म, मृत्यु, वृद्धावस्था और ((सब प्रकार के)) दु:खों से], विमुक्त:…

Chapter-18_1.4 SHLOKA निश्चयं श्रृणु मे तत्र त्यागे भरतसत्तम।त्यागो हि पुरुषव्याघ्र त्रिविधः संप्रकीर्तितः।।18.4।। PADACHHED निश्चयम्‌, शृणु, मे, तत्र, त्यागे, भरतसत्तम,त्याग:, हि, पुरुषव्याघ्र, त्रि-विध:, सम्प्रकीर्तित: ॥ ४ ॥ ANAVYA (हे) पुरुषव्याघ्र भरतसत्तम! तत्र त्यागे (त्वम्) मेनिश्चयं शृणु हि त्याग: त्रिविध: सम्प्रकीर्तित:। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) पुरुषव्याघ्र [हे पुरुषश्रेष्ठ], भरतसत्तम! [अर्जुन!], तत्र [((संन्यास और त्याग-)) इन दोनों में से ((पहले))],…

Chapter-10_1.3 SHLOKA यो मामजमनादिं च वेत्ति लोकमहेश्वरम्।असम्मूढः स मर्त्येषु सर्वपापैः प्रमुच्यते।।10.3।। PADACHHED य:, माम्_अजम्_अनादिम्‌, च, वेत्ति, लोक-महेश्वरम्‌,असम्मूढ:, स:, मर्त्येषु, सर्व-पापै:, प्रमुच्यते ॥ ३ ॥ ANAVYA य: माम्‌ अजम्‌ अनादिं च लोकमहेश्वरंवेत्ति स: मर्त्येषु असम्मूढ: सर्वपापै: प्रमुच्यते। ANAVYA-INLINE-GLOSS य: [जो], माम् [मुझको], अजम् [अजन्मा अर्थात् वास्तव में जन्म रहित], अनादिम् [अनादि], च [और], लोकमहेश्वरम् [लोकों का…

Chapter-3_3.3 SHLOKA श्री भगवानुवाच –लोकेऽस्मिन्द्विविधा निष्ठा पुरा प्रोक्ता मयानघ।ज्ञानयोगेन सांख्यानां कर्मयोगेन योगिनाम्।।3.3।। PADACHHED श्रीभगवान् उवाच –लोके_अस्मिन्_द्विविधा, निष्ठा, पुरा, प्रोक्ता, मया_अनघ,ज्ञानयोगेन, साङ्ख्यानाम्‌, कर्मयोगेन, योगिनाम्‌ ॥ ३ ॥ ANAVYA श्रीभगवान् उवाच –(हे) अनघ! (अर्जुन) अस्मिन् लोके द्विविधा निष्ठा मया पुरा प्रोक्ता (तयोः)साङ्ख्यानाम् (निष्ठा तु) ज्ञानयोगेन (भवति, च) योगिनाम् (निष्ठा तु) कर्मयोगेन (भवति)| ANAVYA-INLINE-GLOSS श्रीभगवान् उवाच – [श्री…