Chapter-7_7.26 SHLOKA वेदाहं समतीतानि वर्तमानानि चार्जुन।भविष्याणि च भूतानि मां तु वेद न कश्चन।।7.26।। PADACHHED वेद_अहम्‌, समतीतानि, वर्तमानानि, च_अर्जुन,भविष्याणि, च, भूतानि, माम्‌, तु, वेद, न, कश्चन ॥ २६ ॥ ANAVYA (हे) अर्जुन! समतीतानि च वर्तमानानि च भविष्याणि भूतानि अहंवेद तु मां कश्चन न वेद। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) अर्जुन! [हे अर्जुन!], समतीतानि [पूर्व में व्यतीत हुए], च [और],…

Chapter-10_1.38 SHLOKA दण्डो दमयतामस्मि नीतिरस्मि जिगीषताम्।मौनं चैवास्मि गुह्यानां ज्ञानं ज्ञानवतामहम्।।10.38।। PADACHHED दण्ड:, दमयताम्_अस्मि, नीति:_अस्मि, जिगीषताम्‌,मौनम्‌, च_एव_अस्मि, गुह्यानाम्‌, ज्ञानम्‌, ज्ञानवताम्_अहम्‌ ॥ ३८ ॥ ANAVYA (अहम्) दमयतां दण्ड: अस्मि, जिगीषतां नीति: अस्मि,गुह्यानां मौनम्‌ अस्मि च ज्ञानवतां ज्ञानम्‌ अहम्‌ एव (अस्मि)। ANAVYA-INLINE-GLOSS {(अहम्) [मैं]}, दमयताम् [दमन करने वालों का], दण्ड: [दण्ड अर्थात् दमन करने की शक्ति], अस्मि [हूँ,],…

Chapter-16_1.21 SHLOKA त्रिविधं नरकस्येदं द्वारं नाशनमात्मनः।कामः क्रोधस्तथा लोभस्तस्मादेतत्त्रयं त्यजेत्।।16.21।। PADACHHED त्रिविधम्‌, नरकस्य_इदम्‌, द्वारम्, नाशनम्_आत्मन:,काम:, क्रोध:_तथा, लोभ:_तस्मात्_एतत्_त्रयम्‌, त्यजेत् ॥ २१ ॥ ANAVYA काम: क्रोध: तथा लोभ: इदं त्रिविधं नरकस्य द्वारम्आत्मन: नाशनम् (वर्तन्ते), तस्मात्‌ एतत्‌ त्रयं त्यजेत्। ANAVYA-INLINE-GLOSS काम: [काम], क्रोध: [क्रोध], तथा [तथा], लोभ: [लोभ-], इदम् [ये], त्रिविधम् [तीन प्रकार के], नरकस्य [नरक के], द्वारम् [द्वार],आत्मन:…

Chapter-14_1.19 SHLOKA नान्यं गुणेभ्यः कर्तारं यदा द्रष्टानुपश्यति।गुणेभ्यश्च परं वेत्ति मद्भावं सोऽधिगच्छति।।14.19।। PADACHHED न_अन्यम्‌, गुणेभ्य:, कर्तारम्‌, यदा, द्रष्टा_अनुपश्यति,गुणेभ्य:_च, परम्‌, वेत्ति, मद्भावम्‌, स:_अधिगच्छति ॥ १९ ॥ ANAVYA यदा द्रष्टा गुणेभ्य: अन्यं कर्तारं न अनुपश्यतिच गुणेभ्य: परं वेत्ति (तदा) स: मद्भावम्‌ अधिगच्छति। ANAVYA-INLINE-GLOSS यदा [जिस समय], द्रष्टा [द्रष्टा], गुणेभ्य: [((तीनों)) गुणों के अतिरिक्त], अन्यम् [अन्य किसी को], कर्तारम्…

Chapter-2_2.68 SHLOKA तस्माद्यस्य महाबाहो निगृहीतानि सर्वशः।इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यस्तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता।।2.68।। PADACHHED तस्मात्_यस्य, महाबाहो, निगृहीतानि, सर्वश:,इन्द्रियाणि_इन्द्रियार्थेभ्य:_तस्य, प्रज्ञा, प्रतिष्ठिता ॥ ६८ ॥ ANAVYA तस्मात् (हे) महाबाहो! यस्य (पुरुषस्य) इन्द्रियाणि इन्द्रियार्थेभ्य:सर्वशः निगृहीतानि, तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता। ANAVYA-INLINE-GLOSS तस्मात् [इसलिये], (हे) महाबाहो! [हे महाबाहो!], यस्य (पुरुषस्य) [जिस (पुरुष) की], इन्द्रियाणि [इन्द्रियाँ], इन्द्रियार्थेभ्य: [इन्द्रियों के विषयों से],सर्वशः [सब प्रकार से], निगृहीतानि [रोकी हुई…

Chapter-6_6.27 SHLOKA प्रशान्तमनसं ह्येनं योगिनं सुखमुत्तमम्।उपैति शान्तरजसं ब्रह्मभूतमकल्मषम्।।6.27।। PADACHHED प्रशान्त-मनसम्‌, हि_एनम्‌, योगिनम्‌, सुखम्_उत्तमम्‌,उपैति, शान्त-रजसम्‌, ब्रह्म-भूतम्_अकल्मषम्‌ ॥ २७ ॥ ANAVYA हि प्रशान्तमनसम्‌ अकल्मषं शान्तरजसं (च),एनं ब्रह्मभूतं योगिनम्‌ उत्तमं सुखम्‌ उपैति। ANAVYA-INLINE-GLOSS हि [क्योंकि], प्रशान्तमनसम् [जिसका मन भली प्रकार शान्त है,], अकल्मषम् [जो पाप से रहित है], शान्तरजसम् (च) [(और) जिसका रजोगुण शान्त हो गया है, ((ऐसे))],एनम्…