Chapter-11_1.13 SHLOKA तत्रैकस्थं जगत्कृत्स्नं प्रविभक्तमनेकधा।अपश्यद्देवदेवस्य शरीरे पाण्डवस्तदा।।11.13।। PADACHHED तत्र_एकस्थम्‌, जगत्_कृत्स्नम्, प्रविभक्तम्_अनेकधा,अपश्यत्‌_देव-देवस्य, शरीरे, पाण्डव:_तदा ॥ १३ ॥ ANAVYA पाण्डव: तदा अनेकधा प्रविभक्तं कृत्स्नं जगत्‌देवदेवस्य तत्र शरीरे एकस्थम्‌ अपश्यत्‌ । ANAVYA-INLINE-GLOSS पाण्डव: [पाण्डु पुत्र अर्जुन ने], तदा [उस समय], अनेकधा [अनेक प्रकार से], प्रविभक्तम् [विभक्त अर्थात् पृथक् -पृथक्], कृत्स्नम् [सम्पूर्ण], जगत् [जगत् को],देवदेवस्य [देवों के देव ((श्रीकृष्ण))…

Chapter-18_1.46 SHLOKA यतः प्रवृत्तिर्भूतानां येन सर्वमिदं ततम्।स्वकर्मणा तमभ्यर्च्य सिद्धिं विन्दति मानवः।।18.46।। PADACHHED यत:, प्रवृत्ति:_भूतानाम्‌, येन्‌, सर्वम्_इदम्‌, ततम्‌,स्व-कर्मणा, तम्_अभ्यर्च्य, सिद्धिं, विन्दति, मानव: ॥ ४६ ॥ ANAVYA यत: भूतानां प्रवृत्ति: (च) येन इदं सर्वं ततम्‌,तं स्वकर्मणा अभ्यर्च्य मानव: सिद्धिं विन्दति। ANAVYA-INLINE-GLOSS यत: [जिस ((परमेश्वर)) से], भूतानाम् [सम्पूर्ण प्राणियों की], प्रवृत्ति: (च) [उत्पत्ति हुई है (और)], येन [जिससे],…

Chapter-2_2.3 SHLOKA क्लैब्यं मा स्म गमः पार्थ नैतत्त्वय्युपपद्यते।क्षुद्रं हृदयदौर्बल्यं त्यक्त्वोत्तिष्ठ परन्तप।।2.3।। PADACHHED क्लैब्यम्‌, मा, स्म, गमः, पार्थ, न_एतत्_त्वयि_उपपद्यते,क्षुद्रम्, हृदयदौर्बल्यम्‌ , त्यक्त्वा_उत्तिष्ठ, परन्तप ॥ ३ ॥ ANAVYA (अतः) (हे) पार्थ! क्लैब्यं मा स्म गम:, त्वयि एतत्‌ न उपपद्यते।(हे) परन्तप! क्षुद्रं हृदय-दौर्बल्यं त्यक्त्वा (युद्धाय) उत्तिष्ठ। ANAVYA-INLINE-GLOSS (अतः) (हे) पार्थ! [(इसलिए) हे अर्जुन!], क्लैब्यम् [नपुंसकता को], मा स्म…

Chapter-11_1.40 SHLOKA नमः पुरस्तादथ पृष्ठतस्तेनमोऽस्तु ते सर्वत एव सर्व।अनन्तवीर्यामितविक्रमस्त्वंसर्वं समाप्नोषि ततोऽसि सर्वः।।11.40।। PADACHHED नम:, पुरस्तात्_अथ, पृष्ठत:_ते, नम:_अस्तु, ते,सर्वत:, एव, सर्व, अनन्त-वीर्य_अमित-विक्रम:_त्वम्‌,सर्वम्‌, समाप्नोषि, तत:_असि, सर्व: ॥ ४० ॥ ANAVYA (हे) अनन्तवीर्य! ते पुरस्तात् अथ पृष्ठत: (अपि) नम:; (हे) सर्व! ते सर्वत: एवनमः अस्तु; (हि) अमितविक्रम: त्वं सर्वं समाप्नोषि, तत: (त्वम्) सर्व: असि। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) अनन्तवीर्य! [हे…

Chapter-2_2.50 SHLOKA बुद्धियुक्तो जहातीह उभे सुकृतदुष्कृते।तस्माद्योगाय युज्यस्व योगः कर्मसु कौशलम्।।2.50।। PADACHHED बुद्धि-युक्त:, जहाति_इह, उभे, सुकृत-दुष्कृते,तस्मात्_योगाय, युज्यस्व, योग:, कर्मसु, कौशलम्‌ ॥ ५० ॥ ANAVYA बुद्धियुक्तः (पुरुषः) सुकृतदुष्कृते उभे इह जहाति। तस्मात्‌ (त्वम्)योगाय युज्यस्व; (यतो हि) योग: कर्मसु कौशलम्‌ (वर्तते)। ANAVYA-INLINE-GLOSS बुद्धियुक्तः (पुरुषः) [समबुद्धियुक्त (पुरुष)], सुकृत-दुष्कृते [पुण्य और पाप], उभे [दोनों को], इह [इसी लोक में], जहाति…

Chapter-13_1.11 SHLOKA अध्यात्मज्ञाननित्यत्वं तत्त्वज्ञानार्थदर्शनम्।एतज्ज्ञानमिति प्रोक्तमज्ञानं यदतोन्यथा।।13.11।। PADACHHED अध्यात्म-ज्ञान-नित्यत्वम्‌, तत्त्व-ज्ञानार्थ-दर्शनम्‌,एतत्_ज्ञानम्_इति, प्रोक्तम्_अज्ञानम्, यत्_अत:_अन्यथा ॥ ११ ॥ ANAVYA अध्यात्मज्ञाननित्यत्वं (च) तत्त्वज्ञानार्थदर्शनम्‌एतत्‌ (सर्वम्) ज्ञानं (अस्ति) (च) यत्‌ अत: अन्यथा (अस्ति) (तत्) अज्ञानम् इति प्रोक्तम्। ANAVYA-INLINE-GLOSS अध्यात्मज्ञाननित्यत्वम् (च) [अध्यात्म ज्ञान में नित्य स्थिति (और)], तत्त्वज्ञानार्थदर्शनम् [तत्वज्ञान के अर्थरूप परमात्मा को ही देखना],एतत् (सर्वम्) [यह (सब)], ज्ञानम् (अस्ति) [ज्ञान है], {(च)…