Chapter-11_1.51 SHLOKA अर्जुन उवाच –दृष्ट्वेदं मानुषं रूपं तव सौम्यं जनार्दन।इदानीमस्मि संवृत्तः सचेताः प्रकृतिं गतः।।11.51।। PADACHHED अर्जुन उवाच –दृष्टवा_इदम्‌, मानुषम्‌, रूपम्‌, तव_सौम्यम्‌, जनार्दन,इदानीम्_अस्मि, संवृत्त:, सचेता:, प्रकृतिम्‌, गत: ॥ ५१ ॥ ANAVYA अर्जुन उवाच –(हे) जनार्दन! तव इदं सौम्यं मानुषं रूपं दूष्ट्वा इदानीं (अहम्)सचेता संवृत्तः अस्मि (च) प्रकृतिं गत: (अस्मि) । ANAVYA-INLINE-GLOSS अर्जुन उवाच – [अर्जुन ने…

Chapter-17_1.16 SHLOKA मनःप्रसादः सौम्यत्वं मौनमात्मविनिग्रहः।भावसंशुद्धिरित्येतत्तपो मानसमुच्यते।।17.16।। PADACHHED मन:-प्रसाद:, सौम्यत्वम्‌, मौनम्_आत्म-विनिग्रह:,भाव-संशुद्धि:_इति_एतत्_तप:, मानसम्_उच्यते ॥ १६ ॥ ANAVYA मन:प्रसाद: सौम्यत्वं मौनम्‌ आत्मविनिग्रह: (च)भावसंशुद्धि: इति एतत्‌ मानसं तप: उच्यते। ANAVYA-INLINE-GLOSS मन:प्रसाद: [मन की प्रसन्नता,], सौम्यत्वम् [शान्तभाव,], मौनम् [मननशीलता ((भगवत् चिन्तन करने का स्वभाव)),], आत्मविनिग्रह: (च) [मन का निग्रह (और)],भावसंशुद्धि: [((अन्त:करण के)) भावों की भलीभाँति पवित्रता], इति [इस प्रकार], एतत्…

Chapter-15_1.11 SHLOKA यतन्तो योगिनश्चैनं पश्यन्त्यात्मन्यवस्थितम्।यतन्तोऽप्यकृतात्मानो नैनं पश्यन्त्यचेतसः।।15.11।। PADACHHED यतन्त:, योगिन:_च_एनम्‌, पश्यन्ति_आत्मनि_अवस्थितम्‌,यतन्त:_अपि_अकृतात्मान:, न_एनम्‌, पश्यन्ति_अचेतस: ॥ ११ ॥ ANAVYA यतन्त: योगिन: (अपि) आत्मनि अवस्थितम्‌ एनं (आत्मानम्) पश्यन्ति च अकृतात्मान:अचेतस: (तु) यतन्त: अपि एनं न पश्यन्ति। ANAVYA-INLINE-GLOSS यतन्त: [यत्न करने वाले], योगिन: (अपि) [योगीजन (भी)], आत्मनि [अपने हृदय में], अवस्थितम् [स्थित], एनम् (आत्मानम्) [इस (आत्मा) को], पश्यन्ति [तत्त्व…

Chapter-1_1.47 SHLOKA सञ्जय उवाच –एवमुक्त्वाऽर्जुनः संख्ये रथोपस्थ उपाविशत्।विसृज्य सशरं चापं शोकसंविग्नमानसः।।1.47।। PADACHHED सञ्जय उवाच –एवम्_उक्त्वा_अर्जुन:, सङ्ख्ये, रथोपस्थे, उपाविशत्‌,विसृज्य, सशरम्‌, चापम्‌, शोक-संविग्न-मानस: ॥ ४७ ॥ ANAVYA सञ्जय उवाच –सङ्ख्ये शोकसंविग्नमानस: अर्जुन: एवम्‌ उक्त्वासशरं चापं विसृज्य रथोपस्थे उपाविशत्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS सञ्जय उवाच – [सञ्जय ने कहा -], सङ्ख्ये [रणभूमि में], शोकसंविग्नमानस: [शोक से उद्विग्न मन वाला], अर्जुन: [अर्जुन],…

Chapter-9_1.18 SHLOKA गतिर्भर्ता प्रभुः साक्षी निवासः शरणं सुहृत्।प्रभवः प्रलयः स्थानं निधानं बीजमव्ययम्।।9.18।। PADACHHED गति:_भर्ता, प्रभु:, साक्षी, निवास:, शरणम्‌, सुहृत्‌,प्रभव:, प्रलय:, स्थानम्‌, निधानम्‌, बीजम्_अव्ययम्‌ ॥ १८ ॥ ANAVYA गति: भर्ता प्रभु: साक्षी निवास: शरणंसुहृत्‌ प्रभव: प्रलय: स्थानं निधानम् (च) अव्ययम् बीजम्‌ (अपि) (अहम्) (एव) (अस्मि)। ANAVYA-INLINE-GLOSS गति: [प्राप्त होने योग्य परमधाम,], भर्ता [भरण-पोषण करने वाला,], प्रभु:…

Chapter-3_3.3 SHLOKA श्री भगवानुवाच –लोकेऽस्मिन्द्विविधा निष्ठा पुरा प्रोक्ता मयानघ।ज्ञानयोगेन सांख्यानां कर्मयोगेन योगिनाम्।।3.3।। PADACHHED श्रीभगवान् उवाच –लोके_अस्मिन्_द्विविधा, निष्ठा, पुरा, प्रोक्ता, मया_अनघ,ज्ञानयोगेन, साङ्ख्यानाम्‌, कर्मयोगेन, योगिनाम्‌ ॥ ३ ॥ ANAVYA श्रीभगवान् उवाच –(हे) अनघ! (अर्जुन) अस्मिन् लोके द्विविधा निष्ठा मया पुरा प्रोक्ता (तयोः)साङ्ख्यानाम् (निष्ठा तु) ज्ञानयोगेन (भवति, च) योगिनाम् (निष्ठा तु) कर्मयोगेन (भवति)| ANAVYA-INLINE-GLOSS श्रीभगवान् उवाच – [श्री…