Chapter-18_1.39 SHLOKA यदग्रे चानुबन्धे च सुखं मोहनमात्मनः।निद्रालस्यप्रमादोत्थं तत्तामसमुदाहृतम्।।18.39।। PADACHHED यत्_अग्रे, च_अनुबन्धे, च, सुखम्‌, मोहनम्_आत्मन:,निद्रालस्य-प्रमादोत्थम्‌, तत्_तामसम्_उदाहृतम्‌ ॥ ३९ ॥ ANAVYA यत्‌ सुखम्‌ अग्रे च अनुबन्धे च आत्मन:मोहनम् (करोति) तत् निद्रालस्यप्रमादोत्थम् (सुखम्) तामसम्‌ उदाहृतम्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS यत् [जो], सुखम् [सुख], अग्रे [(पहले ((भोग काल में))], च [तथा], अनुबन्धे [परिणाम में], च [भी], आत्मन: [आत्मा को],मोहनम् (करोति) [मोहित करने…

Chapter-14_1.22 SHLOKA श्रीभगवानुवाच –प्रकाशं च प्रवृत्तिं च मोहमेव च पाण्डव।न द्वेष्टि सम्प्रवृत्तानि न निवृत्तानि काङ्क्षति।।14.22।। PADACHHED श्रीभगवान् उवाच –प्रकाशम्‌, च, प्रवृत्तिम्, च, मोहम्_एव, च, पाण्डव,न, द्वेष्टि, सम्प्रवृत्तानि, न, निवृत्तानि, काङ्क्षति ॥ २२ ॥ ANAVYA श्रीभगवान् उवाच –(हे) पाण्डव! (यः) प्रकाशं च प्रवृत्तिं च मोहम्एव न (तु) सम्प्रवृत्तानि द्वेष्टि च न निवृत्तानि काङ्क्षति। ANAVYA-INLINE-GLOSS श्रीभगवान् उवाच…

Chapter-18_1.44 SHLOKA कृषिगौरक्ष्यवाणिज्यं वैश्यकर्म स्वभावजम्।परिचर्यात्मकं कर्म शूद्रस्यापि स्वभावजम्।।18.44।। PADACHHED कृषि-गौरक्ष्य-वाणिज्यम्‌, वैश्य-कर्म, स्वभाव-जम्‌,परिचर्यात्मकम्‌, कर्म, शूद्रस्य_अपि, स्वभावजम्‌ ॥ ४४ ॥ ANAVYA कृषिगौरक्ष्यवाणिज्यम् (एतत्) वैश्यकर्म स्वभावजम् (वर्तते), (च))परिचर्यात्मकं शूद्रस्य अपि स्वभावजं कर्म (वर्तते)। ANAVYA-INLINE-GLOSS कृषिगौरक्ष्यवाणिज्यम् (एतत्) [खेती, गो-पालन और क्रय-विक्रयरूप सत्य-व्यवहार (ये)], वैश्यकर्म स्वभावजम् (वर्तते) [वैश्य के स्वाभाविक कर्म हैं।], {(च) [तथा]},परिचर्यात्मकम् [सब वर्णों की सेवा करना], शूद्रस्य…

Chapter-11_1.23 SHLOKA रूपं महत्ते बहुवक्त्रनेत्रंमहाबाहो बहुबाहूरुपादम्।बहूदरं बहुदंष्ट्राकरालंदृष्ट्वा लोकाः प्रव्यथितास्तथाऽहम्।।11.23।। PADACHHED रूपम्‌, महत्‌_ते, बहु-वक्त्र-नेत्रम्, महाबाहो, बहु-बाहूरु-पादम्‌,बहूदरम्‌, बहु-दंष्ट्रा-करालम्‌, दृष्ट्वा, लोका:, प्रव्यथिता:_तथा_अहम् ॥ २३ ॥ ANAVYA (हे) महाबाहो! ते बहुवक्त्रनेत्रं बहुबाहूरुपादं बहूदरं (च) बहुदंष्ट्राकरालंमहत् रूपं दृष्ट्वा लोका: प्रव्यथिता: तथा अहम् (अपि) (प्रव्यथितोऽस्मि) । ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) महाबाहो! [हे महाबाहो!], ते [आपके], बहुवक्त्रनेत्रम् [बहुत मुख और नेत्रों वाले], बहुबाहूरुपादम् [बहुत…

Chapter-7_7.3 SHLOKA मनुष्याणां सहस्रेषु कश्चिद्यतति सिद्धये।यततामपि सिद्धानां कश्चिन्मां वेत्ति तत्त्वतः।।7.3।। PADACHHED मनुष्याणाम्‌, सहस्त्रेषु, कश्चित्_यतति, सिद्धये,यतताम्_अपि, सिद्धानाम्‌, कश्चित्_माम्‌, वेत्ति, तत्त्वत: ॥ ३ ॥ ANAVYA सहस्त्रेषु मनुष्याणां कश्चित्‌ सिद्धये यतति, (तेषाम् च)यततां सिद्धानाम्‌ अपि कश्चित्‌ मां तत्त्वत: वेत्ति। ANAVYA-INLINE-GLOSS सहस्त्रेषु [हजारों], मनुष्याणाम् [मनुष्यों में], कश्चित् [कोई एक], सिद्धये [मेरी प्राप्ति के लिये], यतति [यत्न करता है], (तेषाम्…

Chapter-16_1.24 SHLOKA तस्माच्छास्त्रं प्रमाणं ते कार्याकार्यव्यवस्थितौ।ज्ञात्वा शास्त्रविधानोक्तं कर्म कर्तुमिहार्हसि।।16.24।। PADACHHED तस्मात्_शास्त्रम्, प्रमाणम्‌, ते, कार्याकार्य-व्यवस्थितौ,ज्ञात्वा, शास्त्र-विधानोक्तम्‌, कर्म, कर्तुम्_इह_अर्हसि ॥ २४ ॥ ANAVYA तस्मात्‌ ते इह कार्याकार्यव्यवस्थितौ शास्त्रम् (एव)प्रमाणम्‌ (अस्ति), (एवम्) ज्ञात्वा (त्वम्) शास्त्रविधानोक्तं कर्म (एव) कर्तुम् अर्हसि। ANAVYA-INLINE-GLOSS तस्मात् [इससे], ते [तुम्हारे लिये], इह [इस], कार्याकार्यव्यवस्थितौ [कर्तव्य और अकर्तव्य की व्यवस्था में], शास्त्रम् (एव) [शास्त्र (ही)],प्रमाणम्…