Chapter-14_1.25 SHLOKA मानापमानयोस्तुल्यस्तुल्यो मित्रारिपक्षयोः।सर्वारम्भपरित्यागी गुणातीतः स उच्यते।।14.25।। PADACHHED मानापमानयो:_तुल्य:_तुल्यः, मित्रारि-पक्षयो:,सर्वारम्भ-परित्यागी, गुणातीत:, स:, उच्यते ॥ २५ ॥ ANAVYA (यः) मानापमानयो: तुल्य:, मित्रारिपक्षयो: तुल्य: (च)सर्वारम्भपरित्यागी स: (पुरुषः) गुणातीत: उच्यते। ANAVYA-INLINE-GLOSS (यः) मानापमानयो: [(जो) मान और अपमान में], तुल्य: [सम है,], मित्रारिपक्षयो: [मित्र और वैरी के पक्ष में ((भी))], तुल्य: (च) [सम है (एवं)],सर्वारम्भपरित्यागी [सम्पूर्ण आरम्भों ((में कर्तापन…

Chapter-2_2.56 SHLOKA दुःखेष्वनुद्विग्नमनाः सुखेषु विगतस्पृहः।वीतरागभयक्रोधः स्थितधीर्मुनिरुच्यते।।2.56।। PADACHHED दुःखेषु_अनुद्धिग्न-मना:, सुखेषु, विगत-स्पृह: ,वीत-राग-भय-क्रोध:, स्थितधी:_मुनि:_उच्यते ॥ ५६ ॥ ANAVYA दुःखेषु अनुद्धिग्नमना:, सुखेषु विगतस्पृह:,वीतरागभयक्रोध: (च) (अस्ति) (ईदृशः) मुनि: स्थितधी: उच्यते। ANAVYA-INLINE-GLOSS दुःखेषु [दुःखों की प्राप्ति होने पर], अनुद्धिग्नमना: [((जिसके)) मन में उद्वेग नहीं होता,], सुखेषु [सुखों की प्राप्ति में], विगतस्पृह: [((जो)) सर्वथा निःस्पृह ((इच्छारहित)) है],वीतरागभयक्रोध: (च) (अस्ति) [ (तथा)…

Chapter-2_2.33 SHLOKA अथ चेत्त्वमिमं धर्म्यं संग्रामं न करिष्यसि।ततः स्वधर्मं कीर्तिं च हित्वा पापमवाप्स्यसि।।2.33।। PADACHHED अथ, चेत्_त्वम्_इमम्‌, धर्म्यम्‌, सङ्ग्रामम्, न, करिष्यसि,ततः, स्वधर्मम्‌, कीर्तिम्, च, हित्वा, पापम्_अवाप्स्यसि ॥ ३३ ॥ ANAVYA अथ चेत् त्वम् इमं धर्म्यं सङ्ग्रामं न करिष्यसि,तत: स्वधर्मं च कीर्तिं हित्वा पापम् अवाप्स्यसि। ANAVYA-INLINE-GLOSS अथ [किन्तु], चेत् [यदि], त्वम् [तुम], इमम् [इस], धर्म्यम् [धर्मयुक्त], सङ्ग्रामम्…

Chapter-18_1.42 SHLOKA शमो दमस्तपः शौचं क्षान्तिरार्जवमेव च।ज्ञानं विज्ञानमास्तिक्यं ब्रह्मकर्म स्वभावजम्।।18.42।। PADACHHED शम:, दम:_तप:, शौचम्‌, क्षान्ति:_आर्जवम्_एव, च,ज्ञानम्‌, विज्ञानम्_आस्तिक्यम्‌, ब्रह्म-कर्म, स्वभाव-जम्‌ ॥ ४२ ॥ ANAVYA शम: दम: तप: शौचं क्षान्ति: आर्जवम्‌आस्तिक्यं ज्ञानं च विज्ञानम् (एतत् सर्वम्) एव ब्रह्मकर्म स्वभावजम्‌ (वर्तते)। ANAVYA-INLINE-GLOSS शम: [((अन्त:करण का)) निग्रह करना,], दम: [((इन्द्रियों का)) दमन करना,], तप: [((धर्म पालन के लिये)) कष्ट…

Chapter-1_1.17.18 SHLOKA काश्यश्च परमेष्वासः शिखण्डी च महारथः।धृष्टद्युम्नो विराटश्च सात्यकिश्चापराजितः।।1.17।।द्रुपदो द्रौपदेयाश्च सर्वशः पृथिवीपते।सौभद्रश्च महाबाहुः शङ्खान्दध्मुः पृथक्पृथक्।।1.18।। PADACHHED काश्य:_च, परमेष्वास:, शिखण्डी, च, महारथ:,धृष्टद्युम्न:, विराट:_च, सात्यकि:_च_अपराजित: ॥ १७ ॥द्रुपद:, द्रौपदेया:_च, सर्वश:, पृथिवीपते,सौभद्र:_च, महा-बाहु:, शङ्खान्_दध्मु:, पृथक्_पृथक् ॥ १८ ॥ ANAVYA परमेष्वास: काश्य: च महारथ: शिखण्डी च धृष्टद्युम्न: च विराट: च अपराजित: सात्यकि: द्रुपद: चद्रौपदेया: च महाबाहु: सौभद्र: (एते सर्वे)…

Chapter-6_6.2 SHLOKA यं संन्यासमिति प्राहुर्योगं तं विद्धि पाण्डव।न ह्यसंन्यस्तसङ्कल्पो योगी भवति कश्चन।।6.2।। PADACHHED यम्, सन्न्यासम्_इति, प्राहु:_योगम्‌, तम्‌, विद्धि_पाण्डव,न, हि_असन्न्यस्त-संकल्प:, योगी, भवति, कश्चन ॥ २ ॥ ANAVYA (हे) पाण्डव! यं सन्न्यासम्‌ इति प्राहु: तं (त्वम्) योगं विद्धि,हि असन्न्यस्तसंकल्प: कश्चन (अपि) (पुरुषः) योगी न भवति। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) पाण्डव! [हे अर्जुन!], यम् [जिसको], सन्न्यासम् [संन्यास], इति [ऐसा], प्राहु:…