Chapter-6_6.11.12 SHLOKA शुचौ देशे प्रतिष्ठाप्य स्थिरमासनमात्मनः।नात्युच्छ्रितं नातिनीचं चैलाजिनकुशोत्तरम्।।6.11।।तत्रैकाग्रं मनः कृत्वा यतचित्तेन्द्रियक्रियः।उपविश्यासने युञ्ज्याद्योगमात्मविशुद्धये।।6.12।। PADACHHED शुचौ, देशे, प्रतिष्ठाप्य, स्थिरम्_आसनम्_आत्मन:,न_अत्युच्छ्रितम्‌, न_अतिनीचम्‌, चैलाजिन-कुशोत्तरम् ॥ ११ ॥तत्र_एकाग्रम्, मन:, कृत्वा, यत-चित्तेन्द्रिय-क्रिय:,उपविश्य_आसने, युञ्ज्यात्_योगम्_आत्म-विशुद्धये ॥ १२ ॥ ANAVYA शुचौ देशे चैलाजिनकुशोत्तरं (वर्तते), (यत्) न अत्युच्छ्रितंन (च) अतिनीचं (वर्तते), (ईदृशम्) आत्मन: आसनं स्थिरं प्रतिष्ठाप्यतत्र आसने उपविश्य यतचित्तेन्द्रियक्रियःमन: एकाग्रं कृत्वा आत्मविशुद्धये योगं युञ्ज्यात्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS शुचौ…

Chapter-14_1.1 SHLOKA श्रीभगवानुवाच –परं भूयः प्रवक्ष्यामि ज्ञानानां ज्ञानमुत्तमम्।यज्ज्ञात्वा मुनयः सर्वे परां सिद्धिमितो गताः।।14.1।। PADACHHED श्रीभगवान् उवाच –परम्‌, भूय:, प्रवक्ष्यामि, ज्ञानानाम्‌, ज्ञानम्_उत्तमम्‌,यत्_ज्ञात्वा, मुनय:, सर्वे, पराम्‌, सिद्धिम्_इत:, गता: ॥ १ ॥ ANAVYA श्रीभगवान् उवाच –ज्ञानानाम्‌ (अपि) उत्तमम्‌ (तत्) परं ज्ञानं (अहम्) भूय: प्रवक्ष्यामि यत्‌ ज्ञात्वासर्वे मुनय: इत: परां सिद्धिं गता:। ANAVYA-INLINE-GLOSS श्रीभगवान् उवाच –श्रीभगवान् उवाच – [श्री…

Chapter-3_3.9 SHLOKA यज्ञार्थात्कर्मणोऽन्यत्र लोकोऽयं कर्मबन्धनः।तदर्थं कर्म कौन्तेय मुक्तसंगः समाचर।।3.9।। PADACHHED यज्ञार्थात्_कर्मण:_अन्यत्र, लोक:_अयम्‌, कर्म-बन्धन:,तदर्थम्‌, कर्म, कौन्तेय, मुक्त-सङ्ग:, समाचर ॥ ९ ॥ ANAVYA यज्ञार्थात् कर्मणः अन्यत्र अयं लोक: (मनुष्यजातिः) कर्मबन्धन: (भवति)(अतः) (हे) कौन्तेय! (त्वम्) मुक्तसङ्ग: (भूत्वा) तदर्थं कर्म समाचर। ANAVYA-INLINE-GLOSS यज्ञार्थात् [यज्ञ के निमित्त किये जाने वाले], कर्मणः [कर्मो से], अन्यत्र [अतिरिक्त ((दूसरे कर्मो में लगा हुआ…

Chapter-14_1.8 SHLOKA तमस्त्वज्ञानजं विद्धि मोहनं सर्वदेहिनाम्।प्रमादालस्यनिद्राभिस्तन्निबध्नाति भारत।।14.8।। PADACHHED तम:_तु_अज्ञानजम्‌, विद्धि, मोहनम्‌, सर्व-देहिनाम्‌,प्रमादालस्य-निद्राभि:_तत्_निबध्नाति, भारत ॥ ८ ॥ ANAVYA (हे) भारत! सर्वदेहिनां मोहनं तम: तुअज्ञानजं विद्धि; तत् (देहिनम्) प्रमादालस्यनिद्राभि: निबध्नाति। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) भारत! [हे अर्जुन!], सर्वदेहिनाम् [सब देहाभिमानियों को], मोहनम् [मोहित करने वाले], तम: [तमोगुण को], तु [तो],अज्ञानजम् [अज्ञान से उत्पन्न], विद्धि [जानो।], तत् [वह], {(देहिनम्) [((इस))…

Chapter-2_2.7 SHLOKA कार्पण्यदोषोपहतस्वभावःपृच्छामि त्वां धर्मसम्मूढचेताः।यच्छ्रेयः स्यान्निश्चितं ब्रूहि तन्मेशिष्यस्तेऽहं शाधि मां त्वां प्रपन्नम्।।2.7।। PADACHHED कार्पण्य-दोषोपहत-स्वभाव:, पृच्छामि, त्वाम्‌, धर्म-सम्मूढ-चेता:,यत्_श्रेय: , स्यात्_निश्चितम्‌, ब्रूहि, तत्_मे,शिष्य:_ते _अहम्‌, शाधि, माम्‌, त्वाम्‌, प्रपन्‍नम् ॥ ७ ॥ ANAVYA (अतः) कार्पण्यदोषोपहतस्वभाव: धर्मसम्मूढचेता: (च) (अहं) त्वां प्रच्छामि यत् निशाचितं श्रेय:स्यात् तत् मे ब्रूहि; (हि) अहं ते शिष्य: (अस्मि), (अतः) त्वां प्रपन्नं मां शाधि। ANAVYA-INLINE-GLOSS कार्पण्यदोषोपहतस्वभाव:…

Chapter-18_1.40 SHLOKA न तदस्ति पृथिव्यां वा दिवि देवेषु वा पुनः।सत्त्वं प्रकृतिजैर्मुक्तं यदेभिः स्यात्त्रिभिर्गुणैः।।18.40।। PADACHHED न, तत्_अस्ति, पृथिव्याम्, वा, दिवि, देवेषु, वा, पुन:,सत्त्वम्‌, प्रकृति-जै:_मुक्तम्, यत्_एभि:, स्यात्_त्रिभि:_गुणै: ॥ ४० ॥ ANAVYA पृथिव्यां वा दिवि वा देवेषु पुन: (अन्यदपि) तत्‌सत्त्वं न अस्ति यत्‌ प्रकृतिजै: एभि: त्रिभि: गुणै: मुक्तं स्यात्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS पृथिव्याम् [पृथिवी में], वा [या], दिवि [आकाश में],…