Chapter-5_5.20 SHLOKA न प्रहृष्येत्प्रियं प्राप्य नोद्विजेत्प्राप्य चाप्रियम्।स्थिरबुद्धिरसम्मूढो ब्रह्मविद्ब्रह्मणि स्थितः।।5.20।। PADACHHED न, प्रहृष्येत्त्_प्रियम्‌, प्राप्य, न_उद्विजेत्_प्राप्य, च_अप्रियम्‌,स्थिर-बुद्धि:_असम्मूढ:, ब्रह्मवित्_ब्रह्मणि, स्थित: ॥ २० ॥ ANAVYA (यः पुरुषः) प्रियं प्राप्य न प्रहृष्येत् च अप्रियं प्राप्य न उद्विजेत् (सः)स्थिरबुद्धि: असम्मूढ: ब्रह्मवित्‌ (पुरुषः) ब्रह्मणि स्थित:। ANAVYA-INLINE-GLOSS {(यः पुरुषः) [जो पुरुष]}, प्रियम् [प्रिय को], प्राप्य [प्राप्त होकर], न प्रहृष्येत् [हर्षित न हो], च…

Chapter-2_2.67 SHLOKA इन्द्रियाणां हि चरतां यन्मनोऽनुविधीयते।तदस्य हरति प्रज्ञां वायुर्नावमिवाम्भसि।।2.67।। PADACHHED इन्द्रियाणाम्, हि चरताम्, यत्_मन:_अनु_विधीयते,तत्_अस्य, हरति, प्रज्ञाम्, वायुः_नावम्_इव_अम्भसि ॥ ६७ ॥ ANAVYA हि इव अम्भसि नावं वायुः हरति (तथैव) (विषयाणाम्) चरताम् इन्द्रियाणांमन: यत् अनु विधीयते तत् (इन्द्रियम्) अस्य (अयुक्तस्य) प्रज्ञां (हरति)। ANAVYA-INLINE-GLOSS हि [क्योंकि], इव [जैसे], अम्भसि [जल में ((चलने वाली))], नावम् [नौका को], वायुः [वायु],…

Chapter-6_6.29 SHLOKA सर्वभूतस्थमात्मानं सर्वभूतानि चात्मनि।ईक्षते योगयुक्तात्मा सर्वत्र समदर्शनः।।6.29।। PADACHHED सर्वभूत-स्थम्_आत्मानम्‌, सर्व-भूतानि, च_आत्मनि,ईक्षते, योग-युक्तात्मा, सर्वत्र, सम-दर्शन: ॥ २९ ॥ ANAVYA योगयुक्तात्मा सर्वत्र (च) समदर्शन: (योगी)आत्मानं सर्वभूतस्थं च सर्वभूतानि आत्मनि ईक्षते। ANAVYA-INLINE-GLOSS योगयुक्तात्मा [((सर्वव्यापी अनन्त चेतन में एकीभाव से स्थितिरूप)) योग से युक्त आत्मा वाला], सर्वत्र (च) [(और) सब में], समदर्शन: (योगी) [समान भाव से देखने वाला…

Chapter-13_1.9 SHLOKA असक्तिरनभिष्वङ्गः पुत्रदारगृहादिषु।नित्यं च समचित्तत्वमिष्टानिष्टोपपत्तिषु।।13.9।। PADACHHED असक्ति:_अनभिष्वङ्ग:, पुत्र-दार-गृहादिषु,नित्यम्‌ , च, सम-चित्तत्वम्_इष्टानिष्टोपपत्तिषु ॥ ९ ॥ ANAVYA पुत्रदारगृहादिषु असक्ति: अनभिष्वङ्ग: चइष्टानिष्टोपपत्तिषु नित्यम्‌ समचित्तत्वम्‌ – ANAVYA-INLINE-GLOSS पुत्रदारगृहादिषु [पुत्र-स्त्री-घर और धन आदि में], असक्ति: [आसक्ति का अभाव,], अनभिष्वङ्ग: [ममता का न होना], च [तथा],इष्टानिष्टोपपत्तिषु [प्रिय और अप्रिय की प्राप्ति में], नित्यम् [सदा ही], समचित्तत्वम् [चित्त का सम रहना…

Chapter-1_1.42 SHLOKA सङ्करो नरकायैव कुलघ्नानां कुलस्य च।पतन्ति पितरो ह्येषां लुप्तपिण्डोदकक्रियाः।।1.42।। PADACHHED सङ्कर:, नरकाय_एव, कुल-घ्नानाम्‌, कुलस्य, च,पतन्ति, पितर:, हि_एषाम्‌, लुप्त-पिण्डोदक-क्रिया: ॥ ४२ ॥ ANAVYA सङ्कर: कुलघ्नानां च कुलस्य नरकाय एव (भवति), लुप्तपिण्डोदकक्रियाएषां पितर: हि (नरके) पतन्ति। ANAVYA-INLINE-GLOSS सङ्कर: [वर्णसंकर], कुलघ्नानाम् [कुलघातियों को], च [और], कुलस्य [कुल को], नरकाय [नरक ((में ले जाने)) के लिये], एव (भवति)…

Chapter-18_1.55 SHLOKA भक्त्या मामभिजानाति यावान्यश्चास्मि तत्त्वतः।ततो मां तत्त्वतो ज्ञात्वा विशते तदनन्तरम्।।18.55।। PADACHHED भक्‍त्या, माम्_अभिजानाति, यावान्_य:_च_अस्मि, तत्त्वत:,तत:, माम्‌, तत्त्वत:, ज्ञात्वा, विशते, तदनन्तरम्‌ ॥ ५५ ॥ ANAVYA भक्‍त्या माम्‌ (अहम्) य: (अस्मि) च यावान्‌ अस्मितत्त्वत: अभिजानाति (तथा) तत: मां तत्त्वत: ज्ञात्वा तदनन्तरं विशते। ANAVYA-INLINE-GLOSS भक्त्या [((उस परा)) भक्ति के द्वारा ((वह))], माम् [मुझ (परमात्मा) को], (अहम्) [मैं],…