Chapter-6_6.41 SHLOKA प्राप्य पुण्यकृतां लोकानुषित्वा शाश्वतीः समाः।शुचीनां श्रीमतां गेहे योगभ्रष्टोऽभिजायते।।6.41।। PADACHHED प्राप्य, पुण्य-कृताम्‌, लोकान्_उषित्वा, शाश्वती:, समा:,शुचीनाम्‌, श्रीमताम्‌, गेहे, योग-भ्रष्ट:_अभिजायते ॥ ४१ ॥ ANAVYA योगभ्रष्ट: (पुरुषः) पुण्यकृतां लोकान् प्राप्य शाश्वती:समा: उषित्वा (ततः) शुचीनां श्रीमतां गेहे अभिजायते। ANAVYA-INLINE-GLOSS योगभ्रष्ट: (पुरुषः) [योगभ्रष्ट (पुरुष)], पुण्यकृताम् [पुण्यवानों के], लोकान् [लोकों को अर्थात् स्वर्गादि उत्तम लोकों को], प्राप्य [प्राप्त होकर, ((उनमें))],…

Chapter-2_2.8 SHLOKA न हि प्रपश्यामि ममापनुद्या-द्यच्छोकमुच्छोषणमिन्द्रियाणाम्।अवाप्य भूमावसपत्नमृद्धंराज्यं सुराणामपि चाधिपत्यम्।।2.8।। PADACHHED न, हि, प्रपश्यामि, मम_अपनुद्यात्_यत्_शोकम्_उच्छोषणम्_इन्द्रियाणाम्‌,अवाप्य, भूमौ_असपत्नम्_ऋद्धम्‌, राज्यम्‌, सुराणाम्_अपि, च_आधिपत्यम्‌ ॥ ८ ॥ ANAVYA हि भूमौ असपत्नं ऋद्धं राज्यं च सुराणाम्‌ आधिपत्यम्‌ अवाप्य अपि(अहम्) (तत् उपायं) न प्रपश्यामि यत्‌ मम इन्द्रियाणाम्‌ उच्छोषणं शोकम् अपनुद्यात्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS हि [क्योंकि], भूमौ [पृथ्वी में], असपत्नम् [निर्विघ्न,], ऋद्धम् [धनधान्य-सम्पन्न], राज्यम् [राज्य को],…

Chapter-11_1.28 SHLOKA यथा नदीनां बहवोऽम्बुवेगाःसमुद्रमेवाभिमुखा द्रवन्ति।तथा तवामी नरलोकवीराविशन्ति वक्त्राण्यभिविज्वलन्ति।।11.28।। PADACHHED यथा, नदीनाम्‌, बहव:_अम्बु-वेगा:, समुद्रम्_एव_अभिमुखा:,द्रवन्ति, तथा, तव_अमी, नर-लोक-वीरा:, विशन्ति_वक्‍त्राणि_अभिविज्वलन्ति ॥ २८ ॥ ANAVYA यथा नदीनां बहव: अम्बुवेगा: समुद्रम् एव अभिमुखा: द्रवन्तितथा अमी नरलोकवीरा: (अपि) तव अभिविज्वलन्ति वक्त्राणि विशन्ति । ANAVYA-INLINE-GLOSS यथा: [जैसे], नदीनाम् [नदियों के], बहव: [बहुत से], अम्बुवेगा: [जल के प्रवाह ((स्वाभाविक ही))], समुद्रम् [समुद्र…

Chapter-4_4.3 SHLOKA स एवायं मया तेऽद्य योगः प्रोक्तः पुरातनः।भक्तोऽसि मे सखा चेति रहस्यं ह्येतदुत्तमम्।।4.3।। PADACHHED स:, एव_अयम्‌, मया, ते_अद्य, योग:, प्रोक्त:, पुरातन:,भक्त:_असि, मे, सखा, च_इति, रहस्यम्‌ , हि_एतत्_उत्तमम् ॥ ३ ॥ ANAVYA (त्वम्) मे भक्त: च सखा असि इति स एव अयं पुरातन: योग:अद्य मया ते प्रोक्त:; हि एतत् उत्तमं रहस्यम् (अस्ति)। ANAVYA-INLINE-GLOSS {त्वम् [तुम]},…

Chapter-10_1.41 SHLOKA यद्यद्विभूतिमत्सत्त्वं श्रीमदूर्जितमेव वा।तत्तदेवावगच्छ त्वं मम तेजोंऽशसंभवम्।।10.41।। PADACHHED यत्_यत्_विभूतिमत्_सत्त्वम्‌, श्रीमत्_ऊर्जितम्_एव, वा,तत्_तत्_एव_अवगच्छ, त्वम्‌, मम्‌, तेजोंऽश-सम्भवम्‌ ॥ ४१ ॥ ANAVYA यत् यत् एव विभूतिमत् श्रीमत् वा ऊर्जितंसत्त्वं (वर्तते) तत्‌ तत्‌ त्वं मम तेजोंऽशसम्भवम् एव अवगच्छ। ANAVYA-INLINE-GLOSS यत् [जो], यत् [जो], एव [भी], विभूतिमत् [विभूति से युक्त अर्थात् ऐश्वर्य से युक्त], श्रीमत् [कान्ति से युक्त], वा [और],…

Chapter-5_5.13 SHLOKA सर्वकर्माणि मनसा संन्यस्यास्ते सुखं वशी।नवद्वारे पुरे देही नैव कुर्वन्न कारयन्।।5.13।। PADACHHED सर्व-कर्माणि, मनसा, सन्न्यस्य_आस्ते, सुखम्‌, वशी,नव-द्वारे, पुरे, देही, न_एव, कुर्वन्_न, कारयन्‌ ॥ १३ ॥ ANAVYA वशी देही न कुर्वन्‌ न कारयन्‌ (च) एवनवद्वारे पुरे सर्वकर्माणि मनसा सन्न्यस्य सुखम्‌ आस्ते। ANAVYA-INLINE-GLOSS वशी [अन्तःकरण जिसके वश में है ऐसा सांख्ययोग का आचरण करने वाला], देही…