Chapter-5_5.18 SHLOKA विद्याविनयसंपन्ने ब्राह्मणे गवि हस्तिनि।शुनि चैव श्वपाके च पण्डिताः समदर्शिनः।।5.18।। PADACHHED विद्या-विनय-सम्पन्‍ने, ब्राह्मणे, गवि, हस्तिनि,शुनि, च_एव, श्वपाके, च, पण्डिता:, सम-दर्शिन: ॥ १८ ॥ ANAVYA पण्डिता: विद्याविनयसम्पन्‍ने ब्राह्मणे च गविहस्तिनि शुनि च श्वपाके (अपि) समदर्शिन: एव (भवन्ति)। ANAVYA-INLINE-GLOSS पण्डिता: [ज्ञानी लोग], विद्याविनयसम्पन्ने [विद्या और विनय से सम्पन्न], ब्राह्मणे [ब्राह्मण में], च [तथा], गवि [गौ,],हस्तिनि [हाथी,],…

Chapter-15_1.10 SHLOKA उत्क्रामन्तं स्थितं वापि भुञ्जानं वा गुणान्वितम्।विमूढा नानुपश्यन्ति पश्यन्ति ज्ञानचक्षुषः।।15.10।। PADACHHED उत्क्रामन्तम्‌, स्थितम्‌, वा_अपि, भुञ्जानम्‌, वा, गुणान्वितम्‌,विमूढा:, न_अनुपश्यन्ति, पश्यन्ति, ज्ञान-चक्षुष: ॥ १० ॥ ANAVYA उत्क्रामन्तं वा स्थितं वा भुञ्जानम् (एवम्) गुणान्वितम्‌अपि विमूढा: न अनुपश्यन्ति, (केवलः) ज्ञानचक्षुष: पश्यन्ति। ANAVYA-INLINE-GLOSS उत्क्रामन्तम् [((शरीर को)) छोड़कर जाते हुए को], वा [अथवा], स्थितम् [((शरीर में)) स्थित हुए को], वा…

Chapter-13_1.20 SHLOKA कार्यकारणकर्तृत्वे हेतुः प्रकृतिरुच्यते।पुरुषः सुखदुःखानां भोक्तृत्वे हेतुरुच्यते।।13.20।। PADACHHED कार्य-करण-कर्तृत्वे, हेतु:, प्रकृति:_उच्यते,पुरुष:, सुख-दु:खानाम्‌, भोक्तृत्वे, हेतु:_उच्यते ॥ २० ॥ ANAVYA कार्यकरणकर्तृत्वे हेतु: प्रकृति: उच्यते (च)पुरुष: सुखदु:खानाम्‌ भोक्तृत्वे हेतु: उच्यते। ANAVYA-INLINE-GLOSS कार्यकरणकर्तृत्वे [कार्य और करण को उत्पन्न करने में], हेतु: [हेतु], प्रकृति: [प्रकृति], उच्यते (च) [कही जाती है (और)],पुरुष: [जीवात्मा], सुखदु:खानाम् [सुख-दु:खों के], भोक्तृत्वे [भोगने में], हेतु:…

Chapter-11_1.8 SHLOKA न तु मां शक्यसे द्रष्टुमनेनैव स्वचक्षुषा।दिव्यं ददामि ते चक्षुः पश्य मे योगमैश्वरम्।।11.8।। PADACHHED न, तु, माम्‌, शक्यसे, द्रष्टुम्_अनेन_एव, स्व-चक्षुषा,दिव्यम् ददामि, ते, चक्षु:, पश्य, मे, योगम्‌_ऐश्वरम् ॥ ८ ॥ ANAVYA तु माम् (त्वम्) अनेन स्वचक्षुषा द्रष्टुम् एव न शक्यसे (अत:) (अहम्)ते दिव्यं चक्षु: ददामि (तेन) (त्वम्) मे ऐश्वरं योगं पश्य । ANAVYA-INLINE-GLOSS तु [परन्तु],…

Chapter-4_4.19 SHLOKA यस्य सर्वे समारम्भाः कामसङ्कल्पवर्जिताः।ज्ञानाग्निदग्धकर्माणं तमाहुः पण्डितं बुधाः।।4.19।। PADACHHED यस्य, सर्वे, समारम्भा:, काम-सङ्कल्प-वर्जिता:,ज्ञानाग्नि-दग्ध-कर्माणम्‌, तम्_आहु:, पण्डितम्‌, बुधा: ॥ १९ ॥ ANAVYA यस्य सर्वे समारम्भा: कामसङ्कल्पवर्जिता: (च)ज्ञानाग्निदग्धकर्माणं तं (महापुरुषम्) बुधा: पण्डितम्‌ आहुः। ANAVYA-INLINE-GLOSS यस्य [जिसके], सर्वे [सम्पूर्ण ((शास्त्रसम्मत))], समारम्भा: [कर्मों का आरम्भ], कामसङ्कल्पवर्जिता: (च) [बिना कामना और संकल्प के होते हैं (तथा)],ज्ञानाग्निदग्धकर्माणम् [जिसके समस्त कर्म ज्ञानरूप…

Chapter-1_1.22 SHLOKA यावदेतान्निरीक्षेऽहं योद्धुकामानवस्थितान्।कैर्मया सह योद्धव्यमस्मिन्रणसमुद्यमे।।1.22।। PADACHHED यावत्_एतान्_निरीक्षे_अहम्‌, योद्धु-कामान्_अवस्थितान्‌,कै:_मया, सह, योद्धव्यम्_अस्मिन्_रण-समुद्यमे ॥ २२ ॥ ANAVYA यावत्‌ अहम्‌ (युद्धक्षेत्रे) अवस्थितान्‌ योद्धुकामान्‌ एतान्‌ निरीक्षेअस्मिन्‌ रणसमुद्यमे मया कै: सह योद्धव्यम्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS यावत् [((और)) जब तक ((कि))], अहम् [मैं], (युद्धक्षेत्रे) अवस्थितान् [((युद्ध-क्षेत्र में)) डटे हुए], योद्धुकामान् [युद्ध के अभिलाषी], एतान् [इन ((विपक्षी योद्धाओं)) को], निरीक्षे [भली प्रकार देख लूँ…