Chapter-11_1.28 SHLOKA यथा नदीनां बहवोऽम्बुवेगाःसमुद्रमेवाभिमुखा द्रवन्ति।तथा तवामी नरलोकवीराविशन्ति वक्त्राण्यभिविज्वलन्ति।।11.28।। PADACHHED यथा, नदीनाम्‌, बहव:_अम्बु-वेगा:, समुद्रम्_एव_अभिमुखा:,द्रवन्ति, तथा, तव_अमी, नर-लोक-वीरा:, विशन्ति_वक्‍त्राणि_अभिविज्वलन्ति ॥ २८ ॥ ANAVYA यथा नदीनां बहव: अम्बुवेगा: समुद्रम् एव अभिमुखा: द्रवन्तितथा अमी नरलोकवीरा: (अपि) तव अभिविज्वलन्ति वक्त्राणि विशन्ति । ANAVYA-INLINE-GLOSS यथा: [जैसे], नदीनाम् [नदियों के], बहव: [बहुत से], अम्बुवेगा: [जल के प्रवाह ((स्वाभाविक ही))], समुद्रम् [समुद्र…

Chapter-9_1.20 SHLOKA त्रैविद्या मां सोमपाः पूतपापायज्ञैरिष्ट्वा स्वर्गतिं प्रार्थयन्ते।ते पुण्यमासाद्य सुरेन्द्रलोक-मश्नन्ति दिव्यान्दिवि देवभोगान्।।9.20।। PADACHHED त्रैविद्या:, माम्‌, सोम-पा:, पूत-पापा:, यज्ञै:_इष्ट्वा, स्वर्गतिम्‌,प्रार्थयन्ते, ते, पुण्यम्_आसाद्य, सुरेन्द्र-लोकम्_अश्नन्ति,दिव्यान्_दिवि, देव-भोगान्‌ ॥ २० ॥ ANAVYA त्रैविद्या: सोमपा: पूतपापा: (पुरुषाः) मां यज्ञै: इष्ट्वा स्वर्गतिंप्रार्थयन्ते; ते पुण्यं सुरेन्द्रलोकम्‌ आसाद्य दिवि दिव्यान्‌ देवभोगान्‌ अश्नन्ति। ANAVYA-INLINE-GLOSS त्रैविद्या: [तीनों वेदों में विधान किये हुए सकाम कर्मों को करने…

Chapter-13_1.12 SHLOKA ज्ञेयं यत्तत्प्रवक्ष्यामि यज्ज्ञात्वाऽमृतमश्नुते।अनादिमत्परं ब्रह्म न सत्तन्नासदुच्यते।।13.12।। PADACHHED ज्ञेयम्‌, यत्_तत्_प्रवक्ष्यामि, यत्_ज्ञात्वा_अमृतम्_अश्नुते,अनादिमत्_परम्‌, ब्रह्म, न, सत्_तत्_न_असत्_उच्यते ॥ १२ ॥ ANAVYA यत्‌ ज्ञेयं यत्‌ (च) ज्ञात्वा (जनः) अमृतम्‌ अश्नुते तत्‌ प्रवक्ष्यामि;तत्‌ अनादिमत्‌ परं ब्रह्म न सत्‌ उच्यते न असत्‌ (एव) (उच्यते)। ANAVYA-INLINE-GLOSS यत् [जो], ज्ञेयम् [जानने योग्य है], यत् (च) [(तथा) जिसको], ज्ञात्वा (जनः) [जानकर (मनुष्य)], अमृतम्…

Chapter-2_2.56 SHLOKA दुःखेष्वनुद्विग्नमनाः सुखेषु विगतस्पृहः।वीतरागभयक्रोधः स्थितधीर्मुनिरुच्यते।।2.56।। PADACHHED दुःखेषु_अनुद्धिग्न-मना:, सुखेषु, विगत-स्पृह: ,वीत-राग-भय-क्रोध:, स्थितधी:_मुनि:_उच्यते ॥ ५६ ॥ ANAVYA दुःखेषु अनुद्धिग्नमना:, सुखेषु विगतस्पृह:,वीतरागभयक्रोध: (च) (अस्ति) (ईदृशः) मुनि: स्थितधी: उच्यते। ANAVYA-INLINE-GLOSS दुःखेषु [दुःखों की प्राप्ति होने पर], अनुद्धिग्नमना: [((जिसके)) मन में उद्वेग नहीं होता,], सुखेषु [सुखों की प्राप्ति में], विगतस्पृह: [((जो)) सर्वथा निःस्पृह ((इच्छारहित)) है],वीतरागभयक्रोध: (च) (अस्ति) [ (तथा)…

Chapter-18_1.11 SHLOKA न हि देहभृता शक्यं त्यक्तुं कर्माण्यशेषतः।यस्तु कर्मफलत्यागी स त्यागीत्यभिधीयते।।18.11।। PADACHHED न, हि, देह-भृता, शक्यम्‌, त्यक्तुम्‌, कर्माणि_अशेषत:,य:_तु, कर्म-फल-त्यागी, स:, त्यागी_इति_अभिधीयते ॥ ११ ॥ ANAVYA हि देहभृता अशेषत: कर्माणि त्यक्तुं न शक्यम्,(तस्मात्) य: कर्मफलत्यागी (अस्ति) स: तु त्यागी इति अभिधीयते। ANAVYA-INLINE-GLOSS हि [क्योंकि], देहभृता [शरीरधारी ((किसी भी मनुष्य)) के द्वारा], अशेषत: [सम्पूर्णता से], कर्माणि [((सब))…

Chapter-4_4.38 SHLOKA न हि ज्ञानेन सदृशं पवित्रमिह विद्यते।तत्स्वयं योगसंसिद्धः कालेनात्मनि विन्दति।।4.38।। PADACHHED न, हि, ज्ञानेन, सदृशम्‌, पवित्रम्_इह, विद्यते,तत्_स्वयम्‌, योग-संसिद्ध:, कालेन_आत्मनि, विन्दति ॥ ३८ ॥ ANAVYA इह ज्ञानेन सदृशं पवित्रं हि न विद्यते,तत् (ज्ञानम्) कालेन योगसंसिद्ध: (पुरुषः) स्वयम्‌ (एव) आत्मनि विन्दति। ANAVYA-INLINE-GLOSS इह [इस लोक में], ज्ञानेन [ज्ञान के], सदृशम् [समान], पवित्रम् [पवित्र करने वाला], हि…