Chapter-14_1.8 SHLOKA तमस्त्वज्ञानजं विद्धि मोहनं सर्वदेहिनाम्।प्रमादालस्यनिद्राभिस्तन्निबध्नाति भारत।।14.8।। PADACHHED तम:_तु_अज्ञानजम्‌, विद्धि, मोहनम्‌, सर्व-देहिनाम्‌,प्रमादालस्य-निद्राभि:_तत्_निबध्नाति, भारत ॥ ८ ॥ ANAVYA (हे) भारत! सर्वदेहिनां मोहनं तम: तुअज्ञानजं विद्धि; तत् (देहिनम्) प्रमादालस्यनिद्राभि: निबध्नाति। ANAVYA-INLINE-GLOSS (हे) भारत! [हे अर्जुन!], सर्वदेहिनाम् [सब देहाभिमानियों को], मोहनम् [मोहित करने वाले], तम: [तमोगुण को], तु [तो],अज्ञानजम् [अज्ञान से उत्पन्न], विद्धि [जानो।], तत् [वह], {(देहिनम्) [((इस))…

Chapter-16_1.2 SHLOKA अहिंसा सत्यमक्रोधस्त्यागः शान्तिरपैशुनम्।दया भूतेष्वलोलुप्त्वं मार्दवं ह्रीरचापलम्।।16.2।। PADACHHED अहिंसा, सत्यम्_अक्रोध:_त्याग:, शान्ति:_अपैशुनम्‌,दया, भूतेषु_अलोलुप्त्वम्, मार्दवम्‌, ह्री:_अचापलम्‌ ॥ २ ॥ ANAVYA अहिंसा सत्यम्‌ अक्रोध: त्याग: शान्ति:अपैशुनं भूतेषु दया अलोलुप्त्वं मार्दवं ह्री: (च) अचापलम्‌। ANAVYA-INLINE-GLOSS अहिंसा [((मन, वाणी और शरीर से किसी प्रकार भी)) किसी को कष्ट न देना,], सत्यम् [यथार्थ और प्रिय भाषण], अक्रोध: [((अपना अपकार करने…

Chapter-12_1.17 SHLOKA यो न हृष्यति न द्वेष्टि न शोचति न काङ्क्षति।शुभाशुभपरित्यागी भक्तिमान्यः स मे प्रियः।।12.17।। PADACHHED य:, न, हृष्यति, न, द्वेष्टि, न, शोचति, न, काङ्क्षति,शुभाशुभ-परित्यागी, भक्तिमान्_य:, स:, मे, प्रिय: ॥ १७ ॥ ANAVYA य: न हृष्यति, न द्वेष्टि, न शोचति, न काङ्क्षति (तथा)य: शुभाशुभपरित्यागी (अस्ति) स: भक्तिमान्‌ मे प्रिय: (अस्ति)। ANAVYA-INLINE-GLOSS य: [जो], न [न…

Chapter-3_3.39 SHLOKA आवृतं ज्ञानमेतेन ज्ञानिनो नित्यवैरिणा।कामरूपेण कौन्तेय दुष्पूरेणानलेन च।।3.39।। PADACHHED आवृतम्‌, ज्ञानम्_एतेन, ज्ञानिन:, नित्य-वैरिणा,काम-रूपेण, कौन्तेय, दुष्पूरेण_अनलेन, च ॥ ३९ ॥ ANAVYA च (हे) कौन्तेय! एतेन अनलेन (इव) (कदापि) दुष्पूरेणकामरूपेण ज्ञानिन: नित्यवैरिणा (पुरुषस्य) ज्ञानम्‌ आवृतम्‌ (वर्तते)। ANAVYA-INLINE-GLOSS च [और], (हे) कौन्तेय [हे कुन्तीपुत्र! (अर्जुन!)], एतेन [इस], अनलेन (इव) [अग्नि के (समान)], {(कदापि) [कभी])], दुष्पूरेण [न पूर्ण…

Chapter-14_1.16 SHLOKA कर्मणः सुकृतस्याहुः सात्त्विकं निर्मलं फलम्।रजसस्तु फलं दुःखमज्ञानं तमसः फलम्।।14.16।। PADACHHED कर्मण:, सुकृतस्य_आहु:, सात्त्विकम्‌, निर्मलम्‌, फलम्‌,रजस:_तु, फलम्‌, दुःखम्_अज्ञानम्, तमस:, फलम् ‌॥ १६ ॥ ANAVYA सुकृतस्य कर्मण: (तु) सात्त्विकं निर्मलं फलम्आहु: तु रजस: फलं दुःखम् (च) तमस: फलम् अज्ञानम् (आहुः)। ANAVYA-INLINE-GLOSS सुकृतस्य [श्रेष्ठ], कर्मण: (तु) [कर्म का (तो)], सात्त्विकम् [सात्त्विक अर्थात् सुख ((ज्ञान और वैराग्यादि))],…

Chapter-9_1.4 SHLOKA मया ततमिदं सर्वं जगदव्यक्तमूर्तिना।मत्स्थानि सर्वभूतानि न चाहं तेष्ववस्थितः।।9.4।। PADACHHED मया, ततम्_इदम्‌, सर्वम्‌, जगत्_अव्यक्त-मूर्तिना,मत्स्थानि, सर्व-भूतानि, न, च_अहम्, तेषु_अवस्थित: ॥ ४ ॥ ANAVYA मया अव्यक्तमूर्तिना इदं सर्वं जगत्‌ ततं चसर्वभूतानि मत्स्थानि (अवस्थितः), (किंतु) अहं तेषु न अवस्थित:। ANAVYA-INLINE-GLOSS मया [मुझ], अव्यक्तमूर्तिना [निराकार परमात्मा से], इदम् [यह], सर्वम् [सब], जगत् [जगत्], ततम् [परिपूर्ण है], च [और],सर्वभूतानि…