Chapter 10 – विभूतियोग Shloka-4-5

Chapter-10_1.4.5

SHLOKA

बुद्धिर्ज्ञानमसंमोहः क्षमा सत्यं दमः शमः।
सुखं दुःखं भवोऽभावो भयं चाभयमेव च।।10.4।।
अहिंसा समता तुष्टिस्तपो दानं यशोऽयशः।
भवन्ति भावा भूतानां मत्त एव पृथग्विधाः।।10.5।।

PADACHHED

बुद्धि:_ज्ञानम्_असम्मोह:, क्षमा, सत्यम्‌, दम:, शम:,
सुखम्‌, दुःखम्‌, भव:_अभाव:, भयम्‌, च_अभयम्_एव, च ॥ ४ ॥
अहिंसा, समता, तुष्टि:_तप:, दानम्‌, यश:_अयश:,
भवन्ति, भावा:, भूतानाम्‌, मत्त:, एव, पृथग्विधा: ॥ ५ ॥

ANAVYA

बुद्धि: ज्ञानम् असम्मोह: क्षमा सत्यं दम: शम: एव सुखं दुःखं भव: अभाव: च भयम् अभयं
च अहिंसा समता तुष्टि: तप: दानं यश: (च) अयश: (एवम्) (इमे) भूतानां पृथग्विधा: भावाः मत्त: एव भवन्ति।

ANAVYA-INLINE-GLOSS

बुद्धि: [निश्चय करने की शक्ति,], ज्ञानम् [यथार्थ ज्ञान,], असम्मोह: [असंमूढता,], क्षमा [क्षमा,], सत्यम् [सत्य,], दम: [इन्द्रियों का वश में करना,], शम: [मन का निग्रह], एव [तथा], सुखम्, दुःखम् [सुख-दुःख,], भव:, अभाव: [उत्पत्ति-प्रलय], च [और], भयम् , अभयम् [भय-अभय],
च [तथा], अहिंसा [अहिंसा,], समता [समता,], तुष्टि: [संतोष,], तप: [तप,], दानम् [दान,], यश: (च) [कीर्ति (और)], अयश: [अपकीर्ति-], (एवम्) [ऐसे], {(इमे) [ये]}, भूतानाम् [प्राणियों के], पृथग्विधा: [नाना प्रकार के], भावाः [भाव], मत्त: [मुझ से], एव [ही], भवन्ति [होते हैं।],

ANUVAAD

निश्चय करने की शक्ति, यथार्थ ज्ञान, असम्मूढ़ता, क्षमा, सत्य, इन्द्रियों का वश में करना, मन का निग्रह तथा सुख-दुःख, उत्पत्ति-प्रलय और भय-अभय
तथा अहिंसा, समता, संतोष, तप, दान, कीर्ति (और) अपकीर्ति- (ऐसे) (ये) प्राणियों के नाना प्रकार के भाव मुझ से ही होते हैं।

Leave a Reply